Korps Luchtwachtdienst
In Nederland leidde de dreiging van de Koude Oorlog onder meer tot het
oprichten van het Korps Luchtwachtdienst (KLD) in 1950. Het KLD had
de taak 'om door middel van uitkijk- en luisterposten vijandelijke vliegtui
gen waar te nemen en aldus gegevens te verstrekken, welke nodig zijn om
vijandelijke luchtaanvallen te kunnen bestrijden en de eigen troepen en de
bevolking tijdig te kunnen waarschuwen voor naderend luchtgevaarHet
ging om het signaleren en volgen van vijandelijke vliegtuigen die op een
hoogte van minder dan 1500 meter overvlogen. De toenmalige radartech
niek was nog niet gevoelig genoeg om laagvliegende vliegtuigen te signale
ren. Het was daarom noodzakelijk laagvliegers op zicht en het gehoor op te
sporen en te volgen. Het systeem dat hiervoor werd opgezet was gebaseerd
op ervaringen in Engeland, waar het luchtmachtonderdeel Royal Observer
Corps tijdens de Tweede Wereldoorlog goede resultaten had behaald.
Tussen 1950 en 1960 werd over heel Nederland verspreid een net van 276
luchtwachtposten opgezet. De afstand tussen deze posten bedroeg nooit
meer dan 16 km, omdat 8 km de maximale afstand was waarop met het
gehoor vliegtuigen konden worden gelokaliseerd. Het gehoor was immers
van groot belang bij weersomstandigheden met beperkt zicht en in de
nacht. De observatieposten werden bemand door vrijwilligers uit de burger
bevolking. Drie of vier observatieposten vormden samen een kring en had
den onderling telefonisch contact. De posten gaven hun meldingen door
aan een regionaal meldpunt, het luchtwachtcentrum, waarvan er in
Nederland acht waren. De luchtwachtpost in Egmond had de codenaam
4S2 (Simon 2) en maakte deel uit van een kring van 3 wachtposten, Simon
1 was gelegen in Wijk aan Zee en Simon 3 in Krommeniedijk. In vredestijd
werden de wachtposten alleen bemand tijdens oefeningen, maar in oorlog
en bij oorlogsdreiging waren er permanent twee luchtwachters aanwezig
met een dienst van drie uur. In totaal waren er 5.200 personen bij de KLD
betrokken, merendeels vrijwilligers, waarbij de mannen de posten bezetten
en vrouwen in de meidcentra werkten.
64
Geestgronden, 13 (2006), nr. 213
