In de tijd dat mr. Cornelis chirurgijn was in de Egmonden, gaf dr. Nicolaes
Tulp in het Waaggebouw op de Nieuwmarkt te Amsterdam les aan leerling
chirurgijns (zie afb. 11).
Afb. 11: Rembrandt van Rijn (1606-1669), De anatomische les van Dr. Nicolaes
Tulp1632. Mauritshuis, 's-Gravenhage
Het overbekende schilderij van Rembrandt is in 1632 in opdracht van het
chirurgijnsgilde vervaardigd. Het toont een groepje leerling-chirurgijns, die
aandachtig luisteren naar dr. Tulp, terwijl deze al enige activiteiten heeft
uitgevoerd op het lijk van Adriaan Adriaanszn. Die was wegens het plegen
van een roofoverval binnen de stad op 31-1-1632 terechtgesteld. Daags na
de voltrekking van het vonnis werd zijn lichaam gebruikt voor deze 'pose'.
Het was in die tijd gebruikelijk lichamen van terechtgestelden te gebruiken
voor anatomische lessen4. Ook ziekenhuizen leverden soms lijken af. De
praktijklessen werden gegeven in de winterperiode. Dit had te maken met
de houdbaarheid van de lijken. Meestal hadden de aanwezigen een kruikje
geestrijk vocht (jenever) op zak, aangezien het in die periode bar koud was
in het gebouw, waar les gegeven werd.
Geestgronden, 10(2003), nr. 1
19
