Geleidelicht Schulpengat
De beide kapen, die werden aangeduid als de Kleine of
Buitenkaap en de Grote of Binnenkaap, zijn in de decennia
daarna diverse malen vervangen of verplaatst.
De internationale koopvaardij had eeuwenlang gebruik
gemaakt van zeilschepen, maar aan het begin van de
negentiende eeuw kwam daar verandering in. Het
stoomschip deed zijn intrede. Binnen enkele decennia nam
de stoomvaart sterk in omvang toe en ontstond de behoefte
om steeds meer 's nachts te varen. Het was niet langer
voldoende om de scheepvaart met dagmerken te geleiden.
Er moesten nieuwe kustlichten worden opgericht.
Op 14 oktober 1863 vond de aanbesteding plaats voor
het aanleggen van een fundering voor een geleidelicht
bij het dorp Huisduinen en de bouw van twee
lichtwachterswoningen. De lichtopstand stond ten zuiden
van de stenen vuurtoren, ter hoogte van strandpaal 0. Het
licht werd op 1 september 1864 voor het eerst ontstoken.
Het was een stilstaand wit lenticulair licht van de vierde
grootte. Dit geleidelicht vormde samen met de vuurtoren
van Kijkduin een lichtenlijn voor het Schulpengat. Deze
lichtopstand heeft niet zo lang dienst gedaan. In 1882
vervaardigde de firma Schretlen Co uit Leiden een nieuwe
opstand van gietijzer (bestektekening van 28 december
1881). Hij had oorspronkelijk een hoekig lichthuis met een
smal raam. Dit is in 1914 vervangen dooreen ronde lantaarn.
Op 19 februari 1872 is er een ijzeren mast met een korfbal
opgericht direct achter het geleidelicht, om als dagmerk
te fungeren voor de zichtlijn Schulpengat, samen met de
stenen vuurtoren.
In het begin van de
twintigste eeuw stond er
vlakbij het geleidelicht
Schulpengat een ijzeren
uitkijktoren van de
Kustwacht, zoals die op
veel plaatsen langs de
kust te zien waren. De
uitkijklokalen op deze
torens waren echter klein
en weinig comfortabel en
zijn na enkele decennia
overal afgebroken of
vervangen. Bij Huisduinen
is in de jaren 1948-1949 een
nieuwe stenen kustwachttoren gebouwd. De vormgeving is
karakteristiek voor deze periode: een vierkante grondslag en
opgebouwd uit bakstenen. Toen de nieuwe kustwachttoren
gereed was heeft het geleidelicht Schulpengat een plaats
gekregen bovenin de toren. De gietijzeren lichtopstand is
toen niet afgebroken zoals ik tijdens het schrijven van mijn
eigen boek 'Vuurtorens, lichtschepen en kapen' uit andere
bronnen had opgemaakt, maar verplaatst naar de duinen bij
Julianadorp, waar het als laag licht van de lichtenlijn Zanddijk
in gebruik is genomen.
In 1954 bleek de lichtenlijn Schulpengat gedeeltelijk over
ondiepten te leiden. Er werd toen een rode en een groene
sector toegevoegd om de ondiepten te markeren. Maar al
spoedig was deze lichtenlijn niet meer geschikt om richting
te geven in het Schulpengat. Een lichtenlijn op Texel heeft
deze functie in 1966 overgenomen.
Het geleidelicht Schulpengat in 2007
Een zeekaart uit 1936, met daarop onder meer de lichtopstanden Zanddijk, Faiga,
het geleidelicht Schulpengat en de vuurtoren van Kijkduin (Lange Jaap). Bron: Fries Scheepvaartmuseum
