Molen De Hoop
De bewogen geschiedenis vanaf
1630 tot de dag van vandaag
53
Robbert Blom
Na deze overzichten zoomde Jaap Zeeman in op de molen
'De Hoop'. Men heeft lang het idee gehad dat deze molen
van Zaanse afkomst was. Echter, door diepgravend onder
zoek van de heer Bakker, redacteur van het blad Molen
wereld, is vrijwel onomstotelijk vastgesteld dat de molen
oorspronkelijk is gebouwd als volmolen 'de Haan' te Leiden.
Bouwjaar ergens tussen 1630/1640. Het proces 'vollen' is een
nabewerking van geweven wollen stof waardoor de kwali
teit sterk verbeterde (vervilten). Vanaf de 17e eeuw werd dit
werk gemechaniseerd door volmolens, aangedreven door
de wind, die met houten stampers het laken bewerkten.
De lezing van Jaap Zeeman op de Algemene
Leden Vergadering van 21 april van de His
torische Vereniging Callantsoog, begon met
een kennismaking met de roots van de familie
Zeeman. Daarbij was al een zweem van geneti
sche invloed herkenbaar van het molen-gen.
Want hoe is het anders mogelijk dat Jaap
Zeeman zoveel energie, doorzettingsver
mogen en verantwoordelijkheid voor het
historisch erfgoed heeft opgebracht.
Wie Holland zegt, zegt tulpen, klompen en molens.
In 1200 zagen we de eerste molens in Nederland, die wer
den gebruikt voor het malen van graan. Daarna hebben
we geleerd met molens polders leeg te malen. En dat was
heel belangrijk voor grondaanwinning én droge voeten.
Maar de energiemogelijkheden konden ook gebruikt wor
den voor andere, met name industriële toepassingen. We
zagen in een filmpje, gemaakt door Jaap Zeeman in Rwan
da, twee mannen met een heel grote boomzaag de boom
in de lengte doorzagen. Maar dat was nog geen plank; er
moesten nog vele uren of zelfs dagen op deze wijze ge
werkt worden om een plank te fabriceren.
Het was een heel instructieve tussenstap om deze sprong
van eeuwen te laten zien, voor mij een eye opener. Omdat
wij reeds in de 17e eeuw -onze Gouden Eeuw- toen Neder
land het rijkste land van Europa was, al met de hulp van
die industriële zaagmolens snel heel veel planken konden
zagen.
Na 1918 begon wederom een nieuwe mechanisatieperiode
met o.a. dieselmotoren. Met het malen op windkracht bleef
productie sterk afhankelijk van de wind en besloot Arie Zee
man met zoon Nico in 1920 tot het overgaan op een mo
tormaalderij. Daardoor werd het gebruik van de windmolen
'De Hoop' steeds minder en in 1922 helemaal gestopt. Hij
werd niet meer onderhouden en raakte in verval.
"We hebben het aan Guurtje Zeeman-Kruisveld (vrouw van
Nico) te danken - die sterk tegen het totaal slopen van de
molen was - dat de molen in zo een staat is gebleven dat
omstreeks 2003 de Rijksdienst voor Monumentenzorg de
korenmolen'De Hoop'vanwege cultuurhistorische waarden
Na een aantal tussentijd
se verkopen van de mo
len - mede in verband
met de recessie in de la
kenindustrie - kwam de
molen in 1782 in handen
van een nieuwe eigenaar
die 'de Haan' liet ombou
wen tot zaagmolen. De
molen ging na het over
lijden van de eigenaar in
1864 over naar zijn twee
zonen die al bezig waren
met de oprichting van
een stoomzagerij, en
'de Haan' werd in 1865
verkocht en opnieuw
opgebouwd in 't Zand
en ingericht als koren
molen. Na een tiental
verkopen, een aantal treurige financiële ontwikkelingen en
veilingen kwam de molen - inmiddels van naam gewijzigd
in'De Hoop' - in bezit van Pieter Jonker, handelaar in voeder
middelen in 't Zand. Dan, in 1913, verkoopt deze eigenaar
de molen met opstallen aan Arie Zeeman en wijzigde deze
daarmee zijn beroep van boer in molenaar. Daarna is de mo
len in bezit gebleven van de familie Zeeman.
De korenmolen Zeewijk in Petten,
waar de familie Zeeman het
molenaarsbedrijf begon
