Vuurboet
Torp
Allerheiligenvloed
Verklaringen
bu-rch fa
hcginlxrth
wtfUmynsU
KXirrj
JSu
bai^ujgtrV
Vajjc«tfO<y«.
/smarten
'«nycn^urg
Naar Van Deventer, 1542
Uiteraard veranderden de stroomgeulen en ondiepten in
het Marsdiep voortdurend van ligging en moest niet al
leen de betonning, maar ook de bebakening telkens wor
den gewijzigd. In 1598 werd voor het eerst een 'vuurboet'
als nachtelijk baken voor het inzeilen van het Marsdiep
gebruikt.
Pal ten zuiden van het eiland Huisduinen staat op 16e-
eeuwse kaarten een eilandje met een kerkje getekend,
genaamd Torp. In 1283 beleende graaf Floris V heer Wil
lem van Egmond het gebied bij Huisduinen en schrijft:
dat in onze dorpe Huisduinen ende Oudendorpe met al
dien rechte en met al; dien datte toebehoord.
Met Oudendorp werd Torp bedoeld dat blijkens archeo
logisch onderzoek al in de 8e eeuw bewoond was. In
het begin van de 16e eeuw werd het tufstenen kerkje
afgebroken en op de al eerder genoemde kaart van Lan-
gendijck (1599) staan er nog maar twee boerenhoeven
op Torp getekend.
Bij de Allerheiligenvloed in 1570 sloegen alle dijken door
en liepen alle polders onder water. In Huysduynen loopt
het water voor in uyt die Noortzee ende achter weder
uyt in die Zuyderzee. Ende daer zijn wechgespoelt wel
hondert huysen ende verdroncken wel LX personen,
schreef Bartholt Ernst, griffier van het Hof van Holland.
Slechts met veel moeite konden de gaten worden ge
dicht. D A. Valcoogh schreef in zijn Chronyck van de
Sype (1599): Die van Huysduynen stelden haer oock te
weere dach ende nacht sach men haer met dljcken sla
ven om 't zeewater van haer lant te nemen.
In de periode daarna volgden de 'inlaagdijken' zowel in
het westen als in het noorden elkaar in snel tempo op:
15711584, kort voor 1599 en 1604. Een rapporteur van
de verbonden zeven steden van Noord-Holland en Wa
terland zei in 1754, dat hij het eiland: voor null ende van
geender waerden en kende dat hij 't landt om nyet wilde
hebben, soo hij de dijcken ende duynen soude moeten
onderhouden.
Ingezetenen verklaarden in 1592
tegenover notaris Jan Thomasz
Baert van Alkmaar dat sedert
1580 ongeveer 150 huizen zijn
verset ende gestelt landwaerts in
als op Antebuyrt, Croftbuyrt ende
op Den Helder.
Uit een verklaring d.d. 29-2-1604
blijkt dat ...binnen korten jaeren
herwaerts.de dijcken van Huys
duynen tot vier maal toe (zijn) in-
geleyt...(en)...dat den Duyn, soo
aen de Kerkbuyrt als achter Den
Helder dicht aen de huysen toe
is affgespoelt, daer all een groot
deel derselver huysen moeten af
gebroken en vertimmert worden.
Op de 'kustverkenning' van Lucas
Jansz. Waghenaer (1584) is dui
delijk zichtbaar dat de westelijke
duinregel ten dele uit een (zand)
dijk bestond. De (Huisduiner) to
ren staat op een kaart van Gerrit
Dirckzoon Langen-dijck uit 1599
gedeeltelijk met zand overstoven
in de buitenste duinregel gete
kend. In de laatste decennia van
de 16e eeuw was zeker een kwart
van het polderland door verstui
ving en buitendijking verloren ge
gaan.
