QtviM^eid. im-jexieM,
Een historisch reeks over vogelaars en vogels in het Zwanenwater.
Deel 3 - J. P. Strijbos, periode 1908-1930 (1)
Dan van Lunsen
Het strekt in deze te ver om over Jan Pieter Strijbos een uitgebreide biografie te schrijven. Strijbos
deed gedurende zijn hele leven zo verschrikkelijk veel in het kader van natuur- en vogelbescherming
dat vee daarmee al een dik boek kunnen vullen. Toch meen ik dat in het kader van deze reeks ar
tikelen een beperkte biografische uiteenzetting wel op zijn plaats is. Bij deze dus een poging op
hoofdlijnen.
Jan Pieter Strijbos werd geboren op 14 maart
1891 te Haarlem. Aanvankelijk was hij bouw
kundig tekenaar, later freelance dagbladjour
nalist (De Telegraaf), fotograaf, cineast, publi
cist, spreker en propagandist van de natuur- en
vogelbescherming. Hij groeide op met de boek
jes van Heimans en Thijsse en de
eerste vogelfoto's van R.
Tepe, A. Burdet en P.L.
Steenhuizen inspi
reerden hem om
vanaf 1913 zelf
vogels te gaan
fotograferen.
In 1923 begon
hij met het fil
men van vogels
en in 1927 zei
hij de tekentafel
van het architec
tenbureau van zijn
oom voorgoed vaarwel
om een onzeker bestaan als
publicist tegemoet te gaan. Vanaf dit
jaartal volgde van zijn hand een bijna onuit
puttelijke stroom aan boeken (enkele tiental
len) over de natuur en vogels en artikelen (vele
honderden zoniet duizenden) met vogel- en
natuurfoto's in kranten en tijdschriften. Dit
alles zou hij tot op hoge leeftijd voortzetten.
Daarnaast maakte hij de nodige natuurfilms
en gaf talloze lezingen. Strijbos was een echt
buitenmens en maakte vele zwerftochten
door binnen- en buitenland. Met name van
zijn avontuurlijke reizen naar het buitenland
(o.a. Spitsbergen, Groenland, de Galapagosei-
landen en de Seychellen) verschenen dan weer
artikelen, boeken of films. Ook werden deze
door hem in lezingen uitvoerig toegelicht.
Strijbos stond niet alleen bekend als een bui
tengewoon goede natuurverslaggever maar
ook als een begenadigd spreker. Vanuit zijn
jeugd heeft hij zich zijn hele leven lang sterk
verbonden gevoeld met de duinen van het
Kennemerland en de destijds daar nog voor
komende grielen en nachtzwaluwen. Strijbos
had overigens toch een bijzondere voorliefde
voor de duinen en dat bracht hem al op jonge
leeftijd in het Zwanenwater. Met uitzonde
ring van een aantal oorlogsjaren
bleef hij het Zwanenwater
decennialang vrijwel
jaarlijks bezoeken
waarbij hij, zoals
hij het zelf noem
de, te hooi en
te gras aante
keningen van
zijn waarne
mingen maak
te. Jan Pieter
Strijbos overleed
op 10 mei 1983 op
tweeënnegentigj ari-
ge leeftijd in zijn woon
plaats Bentveld.
Strijbos bezocht het Zwanenwater voor het
eerst in het voorjaar van 1908 en dat ging dus
meteen mis. Aanleiding voor dit bezoek was
het boek 'Onze Vogels' (1902) van Dr. P.G. Bue-
kers waarin vermeld werd dat de lepelaar, kluut
en grote stern als broedvogel in het gebied voor
kwamen. Strijbos wilde dit wel eens met eigen
ogen aanschouwen en zo ondernam hij vanuit
Haarlem een wandeltocht over het strand en
door de duinen om na twee dagen zijn tent
je midden in het Zwanenwater op te zetten.
Vervolgens kaapte hij bij 'Het Schuithuis' een
platbodem en punterde doodgemoedereerd
richting lepelaarkolonie alwaar hij hopeloos
vast kwam te zitten tussen het riet en in de
modder. Gezeten in zijn houten hutje op een
hoge duintop was dit alles echter gadegesla
gen door toenmalig jachtopziener Reijer Kos.
Met enig gevoel voor dramatiek had Kos deze
Foto: Cor Klaver
-12.-
