holster los. Nadat Gustaaf was uitgeraasd zei
mijn vader dat hij honderd gulden per kip had
betaald. Toen werd hij ook nog 'ns beticht van
Schwarzhandel. Het gesprek ging vervolgens
over ruilhandel en Gustaaf liet zich ontvallen
dat hij, als hij door z'n shag heen was, op de
zwarte markt ook honderd gulden moest be
talen voor een pakje. Mijn vader kaatste de bal
toen direct terug: hoezo Schwarzhandel?'
Pas later hoorde de familie Zwaan hoe com
mandant Gustaaf karakterologisch in elkaar
stak. jaap: "Tijdens Dolle Dinsdag was hij in
Amsterdam.
Er miste op een dag een pistool. Toen die werd
teruggevonden bij een schoonmaker, heeft
Gustaaf die man ter plekke doodgeschoten. Na
de oorlog hoorden wij dat Gustaaf daarvoor is
veroordeeld."
Mijnenvelden
Op het eind van de oorlog hadden de Duit
sers de schuur van de boerderij gevorderd. De
koeien gingen eruit, de Duitse paarden erin.
Op het strand wemelde het van de anti-tan-
lcobstakels. In de weilanden stonden her en
der groepjes palen in de grond, waarvan één
met een granaat. De palen waren onderling
met draden aan elkaar verbonden. Een soort
boobytraps dus. Jaap: "Wij hebben al die tijd
min of meer gewoon op het veld gewerkt, zo'n
beetje om die granaten heen. Na de Duitse ca
pitulatie werden de granaten onder toezicht
van de Canadezen uit de palen gehaald en ver
volgens door Duitse krijgsgevangenen gede
monteerd. Op een dag kwamen mijn vader en
ik van het land, een paar roken hooi op de kar.
Een Duitser was bezig met een granaat tussen
z'n benen. Pa zei nog: "Blijf er niet bij staan
kijken," en ik reed door. Even later hoorde ik
een knal. Van die Duitse militair was niets
meer over. Mijn vader had een scherf door z'n
been, ook z'n paard was geraakt, maar ik was
ongedeerd.
Later heb ik een been teruggevonden en een
portemonneetje met een klavertje vier erin.
Nadien werd mij verteld dat de omgekomen
soldaat de laatste was van vier broers - de
andere drie waren al gesneuveld." Jaap, zelf
vader van vier zonen, is na al die jaren nog
steeds zichtbaar geëmotioneerd.
Combines
Na de oorlog is het boerenleven in sneltrein
vaart vereenvoudigd, geeft Jaap toe. "Na de
Eerste Wereldoorlog bestonden al melkmachi
nes, maar die waren moeilijk schoon te krij
gen en dus onhygiënisch. In de jaren '50 kwa
men er betere versies en die gebruikten we
ook." Ook de landbouw werd minder zwaar.
"Wat we vroeger allemaal met de hand moes
ten doen, zichten, hokken, noem maar op,
daar kwamen allemaal machines voor." Zelf
bouwde hij op een trekker aan de voor- en de
achterkant een soort lift, waarmee hij zonder
menskracht schelven hooi op de kar kon la
den. "En nu zijn er combines die bijna alles
machinaal doen."
Toch hebben zijn zoons gekozen voor een
ander vak dan het boerenbedrijf. De boerde
rij werd daarom verkocht en het gepachte
land werd door de eigenaar overgedaan aan
Het Noordhollands Landschap. Maar genie
ten doen ze nog steeds, nu als toeschouwers.
"Waar we vroeger misschien minder oog voor
hadden, zien we nu heel bewust," zegt Jaap.
"De vogels. De natuur. We zien de zon opko
men en ondergaan. Het is geweldig wonen op
Abbestee!"
Swaan of Zwaan
Jaap toont een provisorische familiestam
boom. De eerste keer dat daarop de naam
Zwaan staat geschreven met een S, is in 1736.
Het gaat om Sijmon Cornelisz Swaan, geboren
in Wieringerwaard en getrouwd met Maartje
Garmentsdr uit Zijpe. De eerste Zwaan-met-
een-Z duikt al op in 1769, het jaar waarin Si-
mon Jacobsz Zwaan het levenslicht ziet. De
stamboom volgt de mannelijke lijn. Opval
lend zijn de fraaie namen van de echtgenotes
van de Zwanen door de eeuwen heen: Janne
tje Jansdr Riezel, Trijntje IJfs, Pietertje Kater,
Trijntje Marees. De laatste, Trijntje, rustte
Opa en opoe Zwaan voor hun huisje aan de Achter-
Weg. joto; C0neCfie familie Zwaan
-4.-
