Nevtr as dulli4têi44Mt£ (jwvd$) Jaap de Vries
MIJN VROEGE KINDERJAREN
Om redenen die me totaal ontgaan, waren
mijn zusters erg gek op me. Alle drie waren
ze ongeveer een tiental jaren ouder dan ik, zo
doende scheen er nogal wat wedijver te zijn
geweest om mijn favoriet te worden. Hoewel
ik van alle drie hield, slaagde Zus er in om
m'n voorkeur te winnen, grotendeels als ge
volg van haar ongeëvenaarde bekwaamheid
in verhaaltjes vertellen.
Ilc was vreselijk verongelijkt toen Zus weg
moest om als dienstmeisje bij één van onze
talloze tantes te gaan werken. Vanaf die tijd
kwam ze alleen maar in de weekenden thuis
zaterdagmiddags kon ik nauwelijks wach
ten tot ze met gloeiende wangen en verward
haar aan kwam fietsen.
Toen Iet van de lagere school kwam was zij de
volgende 0111 te moeten werken en werd hulp
in de huishouding bij één van onze buren
gelukkig bleef ze thuis wonen. Aanvankelijk
ontkwam Annie aan het lot van een 'betrek
king', omdat ze longontsteking en pleuris
had gehad en lang daarna zwak bleef. Zij rom
melde wat om het huis en in de tuin, schreef
bladzijden vol in haar dagboek en ontwikkel
de een duidelijk talent voor tekenen. Ze hielp
moeder ook een beetje, maar tot ergernis van
Zus en Iet werd ze voor inspannend werk ge
spaard. Toen Annie voldoende hersteld was
moest ze ook aan de slag, eveneens als hulp
in de huishouding. Ilc kan me herinneren dat
ze gedurende de zomermaanden bij gegoede
Joodse badgasten werkte. Het waren bijzon
der goedhartige mensen die een zomerhuis
in Callantsoog hadden. Helaas heeft niemand
van die familie kans gezien de nazi-gaslcamers
te ontlopen.
Onze ouders (maar vooral vader) wezen de mo
gelijkheid van verdere scholing volkomen af,
vooral voor zover het de dochters betrof. Maar
Gerrit was niet veel beter af na de lagere
school was het voor hem ook werken gebla
zen, hoewel hij wel werd aangemoedigd om
naar de avond-valctelcenschool te gaan. Daar
leerde hij de basis van technisch tekenen en
kreeg wat verder onderricht in rekenen en Ne
derlandse taal.
Ilc denk niet dat geldgebrek uitsluitend de
reden was van vaders negatieve houding ten
opzichte van verder onderwijs. Veeleer was
het een gevolg van het feit dat hij zelf de ge
legenheid om zich verder te ontwikkelen had
gemist. Het had zeker niets te maken met ge
brek aan intelligentie zowel vader als moe
der hadden met gemak in hoger onderwijs
kunnen slagen. En al hun kinderen hadden
dat eveneens gekund.
Mijn broer Gerrit speelde vrijwel geen rol in
mijn vroege kinderjaren. Ilc kan me alleen
maar herinneren dat hij me dikwijls plaagde
en kleineerde. Vanaf mijn vijfde jaar sliepen
we in hetzelfde bed en hij had de gewoonte
om de dekens van me af te trekken of me naai
de uiterste rand van het ledikant te duwen.
Pas toen ik naar de lagere school ging begon
Gert voor mij wat meer op te vallen.
Degene die een veel belangrijkere rol speelde
was mijn neef Gerard. Hij was bijna een jaar
ouder dan ik en was veel beter ingelicht over
allerlei dingen. Hij vertelde me al vroeg waar
de kindertjes vandaan kwamen en opende
mijn ogen voor het feit dat Sinterklaas niet
echt bestond.
Helaas kan ik me niets herinneren van het allervroegste begin van mijn leven, de tijd toen moeder
me ongetwijfeld als baby vertroetelde. Tegen de tijd dat m'n herinneringen een blijvende indruk op
me begonnen te maken zal ik drie of vier jaar zijn geweest. Moeder was meestal te druk om veel
aandacht aan mij te schenken. Gelukkig werd het gebrek aan haar liefde ruimschoots vergoed door
de toegewijde attentie van mijn drie zusters. Daarom had ik de indruk vier moeders te hebben.
Vader en moeder met de vijf kinderen, ca. 1933.
- 54.-
