Bew-jjdiKtfskwdmJdntf
DUITSLAND 9 - 12 april 1995
Een oecumenische gebedsdienst met gedach
tenisoverwegingen, lcransleggingen, een Slo-
veens vrouwenkoor van voormalige gevange
nen op het grote kerkhof van de slachtoffers
van de nazi-terreur heeft een onuitwisbare
indruk achtergelaten. Dit kerkhof heeft de
toepasselijke naam: 'Jammertal' (Tranendal)
als rustplaats voor ruim 4000 slachtoffers. Het
werd in 1942 ingericht, nadat het dorpskerk
hof'Westerholz' met 857 slachtoffers vol was.
Ook hier een kranslegging in een korte plech
tigheid. Aangrijpend was het dat de Poolse He-
lena Ramz eerst na 50 jaar het graf van haar
niet-gekende vader kon bezoeken, die reeds
in 1942 in het strafkamp was omgebracht. Dit
jaar was hij pas gevonden via contact met oud
gevangenen.
Zo vond mijn vrouw een grafsteen, waar 2
meisjes van 15 jaar oud uit de Oekraïne be
graven liggen. Op de vraag aan de historicus
Gerd Wisocky of de ouders van deze kinderen
zouden weten waar ze zijn gebleven, kon hij
alleen zijn hoofd ontkennend schudden.
Op de appèlplaats van concentratiekamp
Drütte werd in een van de voormalige ver
blijven een permanente tentoonstelling ge
opend. Dit is gelegen op het fabrieksterrein
van de hoogoven- en staalfabrieken 'Hermann
Göring Reichswerlce'. Bij de gedenkplaat werd
een vloed van kransen gelegd en hebben ver
tegenwoordigers van de landsregering, de fa-
brielcsdirectie, de burgemeester en de onder
nemingsraad hun spijt en bekommernis over
en aan de gevangenen en dwangarbeiders uit
gesproken. Een Franse oud-gevangene hield
een geëmotioneerd betoog over verleden en
heden.
Voorzitster Eva Freudenstein van de histori
sche vereniging 'Stadtgeschichte e V.' hield een
referaat over het doel hunner werkzaamhe
den en de uiteindelijke erkenning, waardoor
het mogelijk is geworden om de lang verzwe
gen geschiedenis duidelijk te maken. Met
medewerking van velen is deze gedenkplaats
KZ-Drütte gerealiseerd en de tentoonstelling
geopend.
In kleine kring hebben we met deelnemers
kunnen spreken. Hierbij werden we onder
andere zeer getroffen door iemand van onze
groep die zei zich geschaamd te hebben Duit
ser te zijn, terwijl hij 10 jaar concentratiekamp
Op verzoek van de redactie van 'de Clock', als vervolg op ons artikel 'De historie van een toegedekt
verleden', het verslag van de reünie, gehouden van 9 tot 12 april 1995 in Salzgitter (nabij Braun-
schweig). Hier waren wij uitgenodigd om 'onze' bevrijding van het Nazisme, 50 jaar geleden op 11
april 1945 te herdenken. Tezamen met vele vrouwen en mannen uit meerdere landen van Europa
- zowel Oost als West - hebben we kunnen deelnemen aan indrukwekkende plechtigheden en sa
menkomsten.
Kranslegging op kerkhof Westerholz bij het monu
ment.
-36.-
