viel onder het tiendrecht. Die tienden dien
den om in het levensonderhoud van de Heer
te voorzien, vandaar dat ze aanvankelijk in
natura werden geheven.
Maar geleidelijk veranderde de ruilecono-
mie in een koopeconomie, alles kreeg een
bepaalde geldswaarde. Ook haalde de Heer
zijn tiende penning niet meer zelf op, maar
liet hem door knechten ophalen of liet hem
brengen. Nog later verpachtte de Heer zijn
belastingen. De pachter betaalde de Heer een
vast bedrag. De Heer was dan van een hoop
gezanik af.
<r
Natuurlijk zorgde de pachter ervoor dat de
pachtsom opgehaald werd en nog iets meer,
want de pachter wilde er ook aan verdienen.
Het verpachten van de tienden geschiedde
meestal één keer per jaar. Publiekelijk en in
de vorm van een veiling bij afslag. Het kwam
dus regelmatig voor dat de pacht van tienden
in andere handen overging.
Onder de korentienden vielen behalve
haver, gerst, tarwe en rogge ook aardappelen,
wortelen, kolen, hennepzaad, mosterd en ver
der alle produkten die het land opleverde.
In de tijd van de Franse Revolutie vond men
dat de tienden in strijd waren met de gelijk
heid en de vrijheid van burgers. In 1795
bezetten de Fransen ons land. Stadhouder
Willem V vluchtte naar Engeland en ons
oude regeringsstelsel verdween onmiddellijk.
De ridderschap werd opgeheven en de
voorrechten voor de adel verdwenen en dus
ook de meeste tienden.
De vlas- en korentienden hebben zich het
langst gehandhaafd.
In Schagen werden die in 1887 publiekelijk
verkocht door de erfgenamen van de heerlijk
heid Schagen aan het polderbestuur van de
polder Schagen. Dit bestuur kocht het tiend
recht af voor 6.402,00.
Op Wieringen herinnert het
zogenaamde Tulenfeest in
augustus nog aan vroe
gere tijden. Eens moes
ten de pachters van land
een tiende van de oogst
aan de Heer afstaan. Af
rekenen gebeurde meest
al tijdens de kermis. Na
het afrekenen deelde de
tiendheer warme brood
jes, zogeheten tulen, uit.
Na het afschaffen van
het tiendrecht (±1795)
bleven de tulen elk jaar
gebakken worden. Een
traditie die door één bak
ker, Edwin Bellis in Hip-
polytushoef, nog in ere
wordt gehouden.
Bronnen:
Een kohier is een lijst waarop belastingplichtigen
en hun aanslagen onder een nummer worden gere
gistreerd.
Henk Schoorl, 't Oge
Fred Timmer, verpachting van tienden.
E. Rijpma, ontwikkelingsgang der historie.
