DE ALLERHEILIGENVLOED 1570
Willem van Oranje (1533-1584) was onze held,
want hij durfde Philips te bestrijden.
Als we op de jaartallen letten dan valt 1570 er
midden in. Zowel Philips als Alva en Willem
van Oranje hebben dus met de Allerhei
ligenvloed te maken gehad.
Van 1500 tot 1600 hebben de Nederlanders 14
zware stormen meegemaakt. Het waren jaren
voor de bewoners van de lage landen met veel
ellende. Maar op 1 november 1570 overtrof de
Allerheiligenvloed alles. Een verschrikkelijke
noordwesterstorm raasde over de Noordzee
en joeg het water tegen de kusten van Vlaan
deren tot en met Denemarken. Veel Noord-
zeeweringen werden weggeslagen.
Met een stormvloedhoogte van gemiddeld 4
meter boven NAP is het de hoogste vloed aller
tijden in Nederland.De stormvloedramp van
1953 bleef met 3,75 meter boven NAP nog
ruim onder die van 1570.
Een stormvloed is een abnormaal hoge
waterstand op zee die ontstaat door een
harde, landinwaarts gerichte wind. Is het
dan ook nog springtij dan is deze samen
loop van omstandigheden de oorzaak voor
een ramp. Dat gebeurde in 1570 en ook in
1953.
De geschiedschrijver P.C. Hooft beschreef de
Allerheiligenvloed als de zwaarste ramp sinds
mensenheugenis. Hij schreef over dorpelin
gen die in hun bed werden verrast, vee dat in
de stallen verdronk, handelswaar die verlo
ren ging, water dat in de kerk van Sche-
veningen en in de straten van Dordrecht en
Rotterdam drie voet hoog stond 85 cm).
Hooft schrijft dat er wel honderdduizend
slachtoffers waren. Tegenwoordig neemt men
aan dat dit getal overdreven was. Reëler is
20.000. Hiervan stierven er ruim 9000 in het
Duitse Oost-Friesland en 3000 in Friesland.
Dat het dodental in het noorden zo hoog
was, kwam doordat de vloed in de nacht van
1 op 2 november opkwam en de mensen in
hun slaap verraste. Zeeland werd pas in de
loop van de middag door de vloed bereikt.
Het aantal slachtoffers bleef relatief beperkt,
ongeveer 3000.
In heel Nederland bedroeg het aantal doden
in 1570 ongeveer 10.000. Dat is ruim vijf keer
zoveel als in 1953. Toen vielen er 1835 doden
te betreuren.
Tijdens de stormvloeden veroverde de zee
veel terug op het land. De pas ingedijkte pol
der Zijpe moest er aan geloven en de polder
Callantsoog werd geheel overstroomd.
Ook het dorpje Callinge op 't Oge werd over
spoeld. Er waren drie doden te betreuren.
Het zeewater bereikte zelfs de plaats waar
nu het Kooibos ligt.
Bij Huisduinen ontstond een verbinding tus
sen de Noordzee en de Zuiderzee. Ook de
eilanden Texel en Wieringen hadden zwaar
onder het natuurgeweld te lijden. Bij Me-
demblik en Enkhuizen braken dijken door,
waardoor delen van West-Friesland onder wa
ter liepen.
Een doorbraak in de Dienier Zeedijk zette
heel Amstelland tot aan de Oude Rijn onder
water. In het gewest Holland spraken de Sta
ten op 18 november 1570 over: 'de inundatie
van bijna gheheel Hollandt'.
Al voor de Allerheiligenvloed hadden de zo
gehate Philips 11 en Alva erop gewezen dat de
tot nu toe gangbare methoden om de dijken
Wim Lastdrager
Voor de ouderen onder onze leden was vroeger de les in vaderlandse geschiedenis vaak niet veel
meer dan jaartallen leren. We moesten weten wanneer Philips 11 regeerde (1555-1598) en wanneer
Alva in ons land kwam (1567-1573) om de opstandige Nederlanders te dwingen weer katholiek te
worden en de hervorming uit te roeien.
- 28. -
