Het Regthuys van het Oogh
deel 4
Omgekeerd moeten alle stralen, uitgaande
van elke huizinge, stolpboerenhuis, duinme-
ijers-huis of pastorie convergeren, zó dat het
Regthuys in het brandpunt komt te staan.
Schout en schepenen moeten samen het
brein vormen. O wee, wanneer er twee brand
punten of twee breinen werkzaam zijn... Berg
je dan! Of wat ook mogelijk is, dat het brein
verlegd wordt van het Regthuys naar de
gelagkamer van Jan Muller, of naar de pasto
rie van dominee Opperdoes. Het Regthuys
zelf is werkelijk een aardig bouwsel met zijn
grappige trapgeveltjes aan voor- en achter
kant. Natuurlijk ontbreekt het wapen van 't
Oogh niet. Beneden voor 't gebouwtje ligt een
blauwe hardstenen stoep, waarop het voor
meisjes fijn bikkelen is. Een ruime gang met
links de secretarie. Een brede trap, die naar
boven voert, naar de rechtkamer, waar bal
juw en leenmannen, schout en schepenen
hun rechtdagen houden over alles wat 'ter
rolle' komt. En dat is vaak heel wat. Ja, want
het Regthuys is toch eigenlijk alleen bedoeld
om recht te spreken en recht uit te oefenen.
Pas later wordt het een Raadhuis.
In de kelder van het Regthuys in het Oogh is
een vertrekje met 'het bankje'. Dat klinkt erg
lief en romantisch... Dat doet denken aan een
poëtisch begroeid prieel met een bankje. Zo'n
intiem geval. Maar geurende rozen en prielen
moet ge in het Oogh niet zoeken. Dit 'bankje'
in de kelder van het Regthuys is een martel
werktuig, waarmee Dirk Kieft, de bode en de
diender, een ieder aan het praten krijgt... Een
paar katrollen en wat touwen zijn de verdere
hulpmiddelen. Voor dronkenschap heeft men
ook nog 't schandbord op de Buurt. Een
omklapbare bank van zwaar eikenhout met
drie openingen: twee voor de handen, één
grote voor 't hoofd. Voor de schoolkinderen is
't altijd feest, wanneer één of andere lastige
'zuiplap' met rode neus en verwarde haren
een dag 'te schand' staat. Ge kunt hem een
schop voor de kont geven zonder dat ie 't ziet.
De 'zuiplap' begint dan te vloeken aan de ene
lcant van 't bord en met beide voeten te trap
pen aan de andere kant. Net als 'n jonge
hengst, die voor 't eerst gezadeld moet wor
den.
Niemand, die 't je belet om de kerel met een
breinaald in 't gat te prikken. Zo kunnen jon
gens en meisjes 'genieten' van 't leed van de
zatlap. Per slot van rekening heeft die zijn
portie plezier ook gehad... Alleen, toen mees
ter Stippel nog in 'zijn goede jaren' was, hoef
de je 't niet te wagen in de buurt van 't
schandbord te komen. Die man liet je bij
twee of drie kinders tegelijk uit, keek je na en
zei, dat men 't schandbord mijden moest als
de pest, de blik afwenden naar betere dingen.
Stond het schandbord rechts, dan keek je
naar links en andersom. De 'schande' hoorde
bij het 'regt', moest in de openbaarheid
staan, maar 't was beter er niet naar te kij
ken... Beter voor de gedetineerde. Ook beter
voor de gewone burger. Dat werd er bij de
Oogher jeugd van jongsaf ingeheid. De afkeer
er voor... niet de vrees ervoor! Leedvermaak
om de zwakke, slappe mens daar aan 't
schandbord? Hem belachelijk maken? Neen,
dat stuitte meester Stippel tegen de borst!
Wel kon één der Heren van Callantsoog, de
gevluchte J.C. van der Mieden, Stippel bela
chelijk maken in zijn epistel van 19 augustus
1740: "Meester Stipelius van der Stippel is door de
voorsorgh van de vrouw, die 't beloofd had, voor
zien van een magnifique Beff bedekkende circa de
33 V£tv\
Wat is dat toch voor eigenaardigs met het Regthuys van het Oogh? 't-Is eerder een 'Spookhuis' dan
een 'Regthuys'... Het Regthuys moet het hart van de gemeenschap zijn, waarvan de polsslag
gevoeld wordt tot in Abbestee en de Keeten.
-50.-
