De klok in de toren zweeg
Het was wel even schrikken toen in eind juni
1998 de klok in de Callantsoger kerktoren
niet meer luidde. Gelukkig was niet de klok
stuk, maar de klokkenstoel vertoonde slijta-
geplekken. Gemeentewerkers losten het pro
bleem op. Op 7 oktober 1998 galmde het
geluid van de klok weer over het dorp.
Gijs Oskam was geboren op 4 september 1926
in Callantsoog. Hij begon daar op 8 januari
1943 op de secretarie van deze gemeente als
volontair tegen een loon van 6,00 per weelc.
Hij wist dus veel van wat er in het dorp
gebeurde. Eind 1945 vertrok hij naar Pur-
merend. Daar is hij gebleven tot begin 1947.
Toen ging hij op verzoek van zijn eerste werk
gever, de burgemeester Rehorst, op Texel wer
ken. Op 28 november 1987 overleed hij in
Den Burg op 61 jarige leeftijd.
Aanvulling weghalen klokken
Seyss-Inquart, rijksstadhouder in door de
Duitsers bezet Nederland, vaardigde in juli
1942 de metaalverordening uit. Daarin stond
dat de kloldcen uit de torens gehaald moesten
worden. Het betrof zo'n 9000 kloldcen.
De eerste metaalverordening van 1941, waar
bij vooral klein koperwerk en tinwerlc in
beslag was genomen, had onvoldoende opge
leverd, slechts 3000 ton. Veel Nederlanders
hadden hun spullen namelijk onder de grond
gestopt.
Kloldcen voor 1600 gemaakt, mochten ge
spaard worden. Daar heeft de Duitse bezetter
echter niet altijd rekening mee gehonden. De
Callantsoger klok, die in 1491 gegoten was,
werd toch op 13 maart 1943 weggehaald.
Een Limburgse aannemer P.J. Meulenberg
haalde in september 1942 in Hoensbroelc de
eerste klok naar beneden. Van enige tegen
stand bij de bevolking was niks te merken.
Dus trok Meulenberg, al gauw 'Kloklcen-Peter'
genoemd, het hele land door. Hij verzamelde
6700 kerk- en beiaardlclokken. Door de
Duitsers werden 4660 omgesmolten tot wa
pentuig.
stond op de klok die NSB'er Meulenberg later
als blijk van erkentelijkheid lcreeg.
In Epe liet het verzet de klok onderduiken.
De verzetslieden schreven op deze klok:
Als toevoeging op het stukje van Gijs Oskam
nog het volgende:
De mooie kandelaar van oma,
De standaard voor het soep-aroma,
De koperen tangen, bu de haard,
'tWordt allemaal bijeengegaard.
De Duitser lacht nu meer dan ooit:
Goedkoper koper kreeg hij nooit!
"Glocken kampfen mitfür ein neues Europa"
"Wie met klokken schiet, wint de oorlog niet".
Onze klok is in het voorjaar van 1946 door
aannemer Kruisveld weer in de toren gehe
sen. Dat was mogelijk, omdat onze klok let
terlijk en figuurlijk ondergedoken was in het
IJsselmeer. Na de oorlog kwam hij onbescha
digd weer boven water.
Gegevens onder andere ontleend aan: dr. L. de Jong,
Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede
Wereldoorlog, deel 7.
De tekeningen zijn overgenomen uit het boekje: Gek
en Wijs tijdens Seyss. Uitgegeven door Kompas, Den
Haag. Prijs 35 cent.
Archief Jacob Vos.
zo wordt dat dierbaar plekje grond,
Mijn tuin, waar ééns mijn wiegje stond,
Gebruikt om den germaan te foppen
En al mijn koper te verstoppen
MjJN koper zal den mof niet baten
Voor mitrailleurs öf handgranaten'.
-11. -
