UIT HET LEVEN VAN KLAAS RIETVINK, deel 4
Alleen met ruilen of met veel geld kon je
op 't laatst nog wat krijgen buiten de
distributie om. Heel veel mensen
gebruikten daarvoor hun snoep- of
tabaksbonnen. Vooral door boeren wer
den daarvoor nog weieens wat aardappe
len of afgeroomde melk gegeven. Er
werd ook heel veel Belgische shag ger
ookt en iedereen met een klein plekje
grond teelde tabaksplanten die dan wer
den gefermenteerd, want roken moest
doorgaan.
Ilc heb nog een tijdje mannen gereden, die dan op jaar het stationsplein in Allernaar 's mor
gens bij elkaar kwamen. Voor ze in de auto stapten, kochten ze eerst nog wat van die eigen
gemaakte sigaretten van zwarte handelaars. Ook natuurlijk eigenteelt en voor de prijs van
twee kwartjes per stuk.
Steeds bedacht de bezetter weer wat anders om de massa dom te houden. Het was natuurlijk
allang verboden om naar de Engelse zender te luisteren, maar iedereen deed het natuurlijk
met de radio heel zacht aan, want de verraders slopen langs de ramen om je 's avonds te
betrappen. De moffen waren als de dood voor het geluid waarmee zo'n uitzending begon en
eindigde. Dat geluid kan ik natuurlijk moeilijk beschrijven. Het was net of er op de deur werd
geklopt: Bom,bom,bom,bom.bom. En dat op een dreigende toon. Dat irriteerde die lui ver
schrikkelijk. Dan werd het nieuws aangekondigd met: "Hier is radio Oranje enz."
Er was een Vlaams sprekende omroeper die er goed slag van had om aan het eind dan nog
dreigend uit te roepen: "Maar zonder er op te boffen, we krijgen ze toch wel die moffen!" Daarna weer
dat gebom dat de Duitsers de haren te bergen deed reizen.
Geen wonder dat er weer een decreet kwam dat alle radio-ontvangers ingeleverd moesten wor
den. Nu dat was ook weer een hele consternatie. De bangsten kwamen natuurlijk het eerst
met hun apparaat bij het inleveringskantoor aandragen. Maar de meeste mensen wachten
zolang mogelijk en probeerde er nog tussen uit te komen met een smoesje van dat zij hun toe
stel allang hadden verkocht of zoiets. Daar kon je dan een formulier voor halen en daarop
moest ingevuld worden aan wie en wanneer.
Wij hadden vlak voor de oorlog een nieuw toestel gekocht. Wij gebruikten daarvoor nog altijd
de oude F.N. die ik in Julianadorp had gekocht. Wij hadden dus helemaal geen zin om onze
nieuwe radio in te leveren en ons oude toestelletje waar wij maar moeilijk afstand van kon
den doen, stond bij mijn schoonvader Opa Oskam op de koezolder met nog een zootje andere
rommel die wij in Alkmaar moeilijk konden bergen. Niets was gemakkelijker geweest dan om
dat oude ding in te leveren. Maar laat ik dat ding nu net even van tevoren in Den Helder bij
Kaptein in de veiling hebben gedaan. Dat was gebeurd op aanraden van Opa Oskam, die op
een keer dat ik daar kwam, zei: "Waarom verkoop je dat oude ding niet?" Nou ja, alles was geld
waard in die jaren, dus nam ik hem mee en liet hem verkopen. Na ontvangst van de centen
had ik het veilingbrielje weggegooid en daar sta je dan.
Ik ben in de auto gestapt en wist in Den Helder bij het verkooplokaal voor een paar vooroor
logse sigaren en z.g. duplicaat briefje los te krijgen en gaf in Alkmaar op dat ons toestel ver
kocht was.
Ons mooie nieuwe toestel ging in een kist en dat bracht ik naar mijn oudelui aan de
Callantsogervaart. Daar ging het op zolder. Na ongeveer een halfjaar stond er bij ons een stel
mannen voor de deur en toen mijn vrouw op hun bellen opende, stapten ze meteen binnen
en vroegen: "Wat heeft U met Uw radio gedaan?"
Jannie Provily-Rietvinlc
Tijdens de oorlog 1940-1945.
MMOTMWOnsMtiMMMtuiMCMRMaaMMiawHKjgsïïMMMkMMaMM
13 FEBRUARI 1949 14 JANUARI 1950
voor mannen geboren in 1931 of vroeger
Ook na 1945 bleef tabak nog een paar op de bon.
Dat wil zeggen dat men behalve geld ook nog een
bon moest geven.
56
