MOORD IN KOEGRAS
Hoewel de aan het eind van de
12de eeuw ontstane getijdegeul
'het Heersdiep' tussen Callantsoog
en Huisduinen, reeds in het begin
van de 16de eeuw een onbedui
dend strandzwin was geworden,
kwam de verlanding en begroeiing
van het Buitenveld (Koegras) eigen
lijk pas goed op gang na de aanleg
van 'de Zanddijlc'in de jaren 1610-
1611. (De dijk tussen Callantsoog
en Huisduinen, zie kaartje).
En hoewel ook voor de aanleg van
deze dijk telkens weer reizigers
zich aan de tocht over de brede
strandvlakten tussen de voormali
ge waddeneilanden Callantsoog en
Huisduinen gewaagd hebben, werd
de reis door de dijkaanleg wel ver
gemakkelijkt. Tussen dijkvoet en
'Saddiclc', de uitgedolven sleuf bin
nendijks, was ruimte voor een
soort lcarrepad, waarlangs de reizi
ger zich veilig voor onverhoeds
opkomend vloedwater kon bege
ven.
Veilig voor het water, dat wel. Maar
de streek was eenzaam en verlaten. En dat kon betekenen dat de reiziger overvallen werd zon
der dat iemand daar verder iets van merkte.
Zo vertelt de 17de eeuwse kroniekschrijver Dirk Burger van Schoorel (1650-1717), in zijn later
zo beroemd geworden 'Cronyk van de stad Medemblik' (1708) het volgende verhaal:
1616. In de zomer is eenen Jan Gerritsz. van de Myldijk, met eenig geld na Texel gegaan, van meening zijn
de om een deel lammeren te koopen, en in passant aan de Oudesluis in de herberg komende, om eens te
ververschen, vind aldaar een persoon van Thiel in 't gelag, die zoo hij zeide meede daar heen wilde. Hierop
maken zy makkerschap en gingen met malkander heen, maar pas over het Koegras komende, op het vlak
ke zand, heeft de makker van Jan Gerritz zijn moordgeweer uitgehaalt en heeft Jan Gerritsz zijn hielzenu-
wen aan stukken gehouwen, en alzoo deerlijk met verscheiden wonden vermoort.
Dat het verhaal waar is, hoeft niet betwijfeld te worden. Want hoewel 'meester Dirk' blijkens
zijn grafzerk op het kerkhof van Callantsoog in 1717 gestorven is en we uit notariële akten
weten dat hij in 1650 geboren moet zijn, heeft hij het verhaal wel 'uit de eerste hand gehoord'.
Omdat hij een groot chirurgijn (plattelandsheelmeester) was 'aan de Groote Sluys in 't ouwe Zijp'
(Oudesluis) reisde hij vele malen door de streek rond het dorp Oudesluis. Hij bezocht de zieken
en hoorde allerlei verhalen. Zo ook het verhaal over de moord in Koegras die voor zijn geboor
te had plaats gevonden.
Bovendien verantwoordt Dirk Abbestee, rentmeester en secretaris van Callantsoog en opzie
ner van 's Lands Werken te Huisduinen en Den Helder, in 1658/59 drie pond (gulden) voor
het huren van paard en wagen om naar de Oude Sluis te gaan om daar een onderzoek naar de
moord in te stellen, 'gepleegd omtrent het Koegras aan eenen Jan Gerritsz'. (Heerlijkheidsarchief
Callantsoog, no.13)
Wat de aanleiding tot dit (hernieuwde? 42 jaar later?!) onderzoek was, is niet beleend.
J.T. Bremer
De gedenksteen op het graf van mr.Dirk Burger van Schoorl op
de begraafplaats bij de kerk van Callantsoog. Opvallend is dat
deze steen zuid-noord staat, terwijl de andere stenen oost-west
staan.
34
