KRONIEK VAN DE OORLOGSJAREN 1940-1945, deel 7 en 8
Jan Prins
Behalve de eerder beschreven brandhout verwerving, kon het ook gebeuren dat machinist Vriesman
met het werkspoor-treintje langs de Schinkeldijk rijdend, 'per ongeluk' een grote briket verloor.
Zo'n briket kon na in stukjes geklopt te zijn, prima verstookt worden in de 'vuurduvel', een klein
laag kacheltje waarop o.a. de suikerbieten tot stroop verkookt werden. Later deed ook de 'wonder-
kachel' zijn intrede. In feite een bewerkte blikken bus, waarop nog zuiniger gestookt kon worden.
Melk, dagelijks in een kan bij boer Piet Vader gehaald, werd eerst een paar dagen in platte emaille
schalen te romen gezet. Van de afgeroomde melk werd rogge- of tarwepap gemaakt. Ook deed het
yoghurtplantje zijn intrede. Het plantje zuurde de melk aan, waarna de volgende dag opnieuw yog
hurt gemaakt kon worden.
Een traktatie waren de op de kachelplaat gebakken 'heerdkoeken'De meeste mensen hadden het
over 'heerkoeken') Helemaal wanneer ze warm met roomboter werden besmeerd. Boter karnen was
vaak een vervelend karwei. Wanneer de temperatuur niet precies goed was, duurde het een eeuwig
heid voor de boterklontjes gevormd werden.
Tarwe, rogge of gerst werd in het najaar, wanneer de dorskast van Schenk bij de boeren rondging,
zo mogelijk bij porties van tien of twintig kilo gekocht. Bijna alle boeren in de omgeving waren
solidair met de burgers en deelden zoveel mogelijk uit, voor ze aan hun verplichte aflevering begon
nen. Dat was voor vele onderduikers levensvoorwaarde. Zij waren vaak verstoken van bonkaarten,
waarop een geringe toewijzing voor het kopen van levensmiddelen via de winkel mogelijk was.
Ook werden 'aren gelezen'. Dat hield in dat het land werd afgezocht naar door de oogst-machine
gemorste aren. Deze aren werden, evenals die welke tussen de prikkeldraad-versperringen waren te
oogsten, in een jute zak gedaan en met een stok bewerkt. Daarna werd het op deze manier gedorste
graan met behulp van een zeef in de wind geschoond, waarna het in de koffiemolen ook tot meel
werd gemalen.
Ook als 'kafjood' bij de dorsmachine werken, leverde graan op. En als je dan als jongen om half
tien 's morgens 'op het staltje een koppie deed' en niet te vlug de meegebrachte boterhammen te
voorschijn haalde, dan kon een opmerking van één van de volwassen werkers de boerin soms aan
zetten tot het verstrekken van een eigengebakken boterham met boter en kaas.
Hollywood was een kleine gemeenschap van mensen, die zeker toen sterk op elkaar waren aange
wezen. Het postkantoortje was in het woonhuis van de familie Worp gevestigd en was, evenals de
gemeente-secretarie, in een zomerhuis aan de oostzijde gesitueerd. Twee zomerhuizen waarin de
school en kerk gehuisvest waren, lagen aan de uiterste westzijde. Daarachter lag een kleine vuilnis
belt, hoewel er in die tijd nauwelijks afval geproduceerd werd.
Op zekere dag werd daar een aantal fietsen in de sloot gedeponeerd. Aanleiding daartoe was een op
handen zijnde fiets-razzia.
Of de heel sterk met haar familie meelevende achterbuurvrouw "opoe Van Twuyver" het van zoon
Kees als postbode vernomen had, of dat het bericht via de familie Boekei, Maats, Unk, Korteland,
Hoek of veldwachter Koelemeij het dorp bereikt had, het zal een raadsel blijven.
Feit was, dat velen van hen daar bij die sloot een veilige tijdelijke dumpplaats gevonden meenden te
hebben. Het noodlot sloeg echter toe.
Vanaf de Schinkeldijk bij de Keeten hadden Duitse soldaten met kijkers alle verrichtingen gadege
slagen. De fietsen moesten uit het water worden gehaald en werden naar de Keeten afgevoerd. Wij
verspeelden daarbij drie fietsen, waarvan er één later op onduidelijke gronden terugverkregen werd.
76
