>700lSpiCCêM
Hooispitten is iets dat tegenwoordig - gelukkig - tot de zeldzaamheden is gaan behoren, doch
vroeger nog al eens voorkwam. Het was direct een gevolg van de ontstane broei in het opgetaste
hooi.
Een tweetal oorzaken zijn hier voor te noemen.
Ten eerste werd het hooi vaak te snel naar binnen gehaald, zodat het nog niet voldoende droog
was. Het nog in het hooi aanwezige vocht kwam dan via de broei naar buiten. Deze broei werd
waterbroei genoemd.
Een tweede oorzaak was het gebruik van kunstmest. Die zorgde ervoor dat het geteelde hooi rijk
van samenstelling was.
Voordat dit hooi de berg in werd gereden, diende het voldoende 'bestorven' te zijn. Dat noemde
men zo en het betekende dat dan de ergste kracht er uit was. Was die kracht er niet uit dan kon
broei het gevolg zijn. Kwaliteitsbroei noemde men dat.
Dat er hooibroei voorkwam werd wel eens toegeschreven aan de onkunde van de boer, maar of
dat waar was valt te betwijfelen.
Het hele hooigebeuren was tenslotte een jaarlijks terugkerende risicovolle onderneming, veelal
uitgevoerd met primitieve middelen en afhankelijk van de grillen van onze natuur. De kansen
die je van de natuur in haar jaarlijkse cyclus kreeg aangeboden, waren eenmalig en je moest ze
direct benutten. Het falen van het moment had veelal als gevolg dat je veroordeeld werd tot een
jaar straf. Een jaar waarin je steeds de gevolgen van je falen onder ogen moest zien. Dan denk
ik aan stoffig, niet lekker geurend hooi en daardoor meestal een verminderde melkgift van het
vee.
Dus was het logisch dat wanneer het weer even meezat, men het hooi zo snel mogelijk op een
plek trachtte te krijgen die buiten de invloed van de grillen van de natuur lag. En dat was de
hooiberg.
Cor Spijker
Een vijzelberg
Al in de 14de eeuw wordt
melding gemaakt van deze
karakteristieke bouwwerken
waarvan het dak kon wor
den opgetrokken.
Dergelijke hooibergen zijn
dikwijls nog beeldbepalend
voor de weide en hooilan
den in grote delen van
Holland.
Tekening met bijbehorende tekst ontleend aan het boek:
'Getekend land' van Herman Lambooij.
34
