Kasper Niehaus - kunstschilder,
kunstcriticus en collectioneur
Aan de Dorpsstraat 9 in Bergen stond in de
vorige eeuw tegenover de Petrus en Paulus-
kerk een dorpsboerderij. In 1935 wachtte het
huis op nieuwe bewoners. Dat werd de kunst
schilder en kunstcriticus Kasper Niehaus.
Kasper Niehaus (1889-1974), oudste zoon van Heio Nie
haus (1864-1899) en Geerdina Noordhoff (1861-1931),
werd 29 oktober 1889 geboren te Groningen. Zijn over
grootvader was uit Oost-Friesland (Duitsland) naar Gro
ningen gekomen. Zijn vader doet iets in de handel en
overlijdt wanneer Kasper tien jaar is. Zijn moeder verdient
daarna de kost als pensionhoudster. Het is een milieu
waar een artistieke loopbaan niet voor de hand ligt, maar
Kasper kiest hier wel voor.
In 1901 gaat hij korte tijd in de leer bij een decoratieschil
der, waarna hij drie jaar de avondopleiding schilderen volgt
aan de Academie Minerva in Groningen. Hij mag van zijn
moeder kunstschilder worden maar moet eerst tekenon
derwijs volgen zodat hij altijd als tekenleraar kan werken.
Daarom verhuist hij met zijn moeder en zijn vier jaar jon
gere broer Menno naar Amsterdam om daar toelatingsexa
men te doen voor de Rijksnormaalschool voor Teekenon
derwijzers. Dat examen ging niet goed, maar hij wordt wel
toegelaten tot de Rijksschool voor Kunstnijverheid. Daarna
gaat hij nog een jaar naar de dagschool van de Rijksacade
mie van Beeldende Kunsten en volgt daar vervolgens nog
enkele jaren avondonderwijs.
In deze periode sluit hij vriendschap met de beeldhouwer
John Radecker en de schilders Conrad Kickert, Thé Lau
en Jan van Deene, die later zijn zwager zou worden. Van
Deene typeert hem:
"Hij was scherpzinnig, had eigen welgefundeerde denkbeel
den, die hij koppig verdedigde. Overigens was hij de zachtzin
nigheid zelve, hij hield van grapjes en kon hartelijk lachen. Hij
was een beetje doof, las veel en is dat zijn hele leven blijven
doen." (bron: Arnhemse Cahiers 2007).
Met een stel vrienden gaat Niehaus in 1910 voor een
studiereis naar Parijs. Jan van Deene spoort hem aan naar
Parijs te komen: "Ik vrees dat het voor dien tijd toch niet veel
met je werk worden zal."
Van 1911 tot 1918 woont en werkt hij te midden van
een grote vriendenkring in Amsterdam. Ook Jack Vecht,
eigenaar van de belangrijke kunsthandel aan het Rokin
in Amsterdam, hoort daarbij. Daar exposeert hij later, in
16
ANS SCHOT
Het Kasper Niehaushuis (Dorpsstraat 9), ca. 1959. Collectie Regionaal
Archief Alkmaar (FO22_0176).
De kunstschilder
Hij woont ongeveer een jaar op Montparnasse, gaat naar
de eerste tentoonstelling van Honoré Daumier en komt in
aanraking met het werk van Pablo Picasso, Paul Cezanne,
Georges Braque en Ferdinand Leger. Hij is vooral onder de
indruk van het werk van de pointillist Georges Seurat en
van de avant-garde-schilder Henri Rousseau le Douanier
met zijn ongecompliceerde composities. Door hen wordt
zijn werk sterk beïnvloed.
In het atelier van Conrad Kickert in Montparnasse ontmoet
hij andere Nederlandse kunstenaars zoals Lodewijk Schelf
hout en Piet Mondriaan en de Franse schilder Henri Le
Fauconnier.
Arcadisch landschap, met Niehaus zelf als fluitspeler. Privécollectie.
Afbeelding van Simonis en Buunk.
