Een vuursteen op Oostdorp
In 2019 vonden de bewoners naast hun huis op
de Filarskiweg 44 in Oostdorp in Bergen een
opmerkelijk stuk steen. Het was een vuursteen
van 12 cm lang en 6 cm breed. Opmerkelijk
omdat vuursteen in onze streek van nature niet
in de bodem voorkomt. Ten noorden van ons
land wordt het aangetroffen in Helgoland,
Denemarken en Zuid-Zweden, vanwaar het met
de voorlaatste ijstijd als losse brokken door de
ijsmassa's is meegevoerd naar onze streken. In
ons eigen land komt het voor in de bodem van
Zuid-Limburg. Vandaar kan het alleen door
menselijk toedoen op de Filarskiweg zijn be
land. Bijvoorbeeld als gebruiksvoorwerp. De
vraag is dus waar de steen vandaan komt, of
het een gebruiksvoorwerp is en zo ja waarvoor
het werd gebruikt.
2
THEO DE GRAAFF
worden geslagen, werden er allerlei gebruiksvoorwerpen
van gemaakt, zoals naalden, messen, schrapers om huiden
schoon te schrapen en wapens als pijlpunten, speerpunten
en vuistbijlen. Ook toen men vanaf ca. 3000 voor Christus
eerst brons en later ijzer ging gebruiken ter vervanging van
vuursteen, werden objecten van vuursteen pas afgedankt
nadat ze bot waren geworden of anderszins onbruikbaar.
Tot in de 19de eeuw werd het toegepast in de ontsteking
van vuurwapens en nu nog wordt vuursteen gebruikt
als bekleding voor ovens en maaltrommels voor de
porseleinindustrie.
Vuursteen gevonden op Filarskiweg 44. Collectie Carla Teutscher.
Om te beginnen iets meer over vuursteen zelf. Vuursteen
is een uitzonderlijk harde steensoort. Het wordt in dunne
lagen of losse brokken aangetroffen in kalksteen-, krijt- en
mergelafzettingen die zo'n zeventig miljoen jaar geleden
in de diepzee zijn gevormd. Het wordt wel het 'staal van
de steentijd' genoemd. Vanwege de hardheid en het feit
dat er makkelijk bruikbare stukken of stukjes van af kunnen
De Oostdorper steen
Eerst is de steen van de Filarskiweg bekeken door
stenendeskundige Hans de Kruyk. Een klein flintertje van
de steen is onder een microscoop gelegd en onderzocht
op de aanwezigheid van ingesloten mineralen en fossielen
Ook keek hij naar de kleur en vorm van de steen en naar
de patina, de aanslag op de steen. Zijn conclusie luidde
dat de vuursteen afkomstig is uit Rijckholt in Zuid-Limburg
Vervolgens is de steen door archeologen herkend als een
'pic' of een 'hak': een werktuig om in een vuursteenmijn
brokken vuursteen uit de bodem los te wrikken.
Kleine vuurstenen objecten vind je overal. Museum Het
Sterkenhuis is in het bezit van vuurstenen fragmenten
die bij opgravingen op het Woud, aan de Voert en in
Schoorl zijn gevonden. Nog niet zo lang geleden is op
het strand tussen
Bergen aan Zee en
Egmond aan Zee een
vuistbijl gevonden,
zie bijgaande
afbeelding, van
19 cm lang uit het
micoquien tijdperk
(70.000 tot 130.000
jaar geleden). Dit
was de tijd dat er
Neanderthalers
rondliepen op de
bodem van de
toen deels droge
Noordzee. Deze
steen is waarschijnlijk
met zandsuppletie Vuursteen gevonden op het strand bij
op het strand Bergen aan Zee. Collectie Huis van Hilde,
terechtgekomen. nr. 10566-01.
