Een reddingsbrigade door
de jaren heen
Vrijwillige Reddingsbrigade Bergen
Als wij op een mooie zomerse dag genieten
van het strand en verkoeling zoeken in de zee,
staan wij er zelden bij stil dat er over ons
gewaakt wordt. De belangeloze inzet van de
talloze vrijwilligers van de reddingsbrigades
zorgt ervoor dat wij kunnen genieten van
onbezorgd en vooral veilig strandplezier. Met
dit artikel neem ik u mee in de historie van de
Vrijwillige Reddingsbrigade Bergen.
26
ROB PRONK
In de grot Wadi Sura aan de Egyptisch-Libische grens zijn de
oudst bekende afbeeldingen van de zwemmende mens ge
vonden. Het zijn rotstekeningen van net na de laatste ijstijd,
8000 tot 9000 jaar oud, die laten zien dat de mensheid zich
al heel lang met zwemmen bezighoudt. De grot staat ook
bekend als 'de grot der zwemmers'. In de middeleeuwen
behoorde zwemmen tot de zeven ridderlijke volmaaktheden,
naast schaken, dichten, paardrijden, boogschieten, schermen
en jagen.
Dat zich in een waterrijk gebied zoals Nederland, naast het
zwemmen, ook het reddend zwemmen (officieel zwem
mend redden geheten) heeft ontwikkeld, is niet verwon
derlijk. Toch heeft het nog tot het begin van de twintigste
eeuw geduurd voordat de eerste Nederlandse reddings
brigade werd opgericht.
Een verre en nog steeds bestaande voorloper van de red
dingsbrigades is de Maatschappij tot Redding van Drenke
lingen, opgericht in 1767 in Amsterdam vanwege de vele
verdrinkingen in en buiten Amsterdam. Deze maatschap
pij had als doel om angst voor bewusteloze drenkelingen
weg te nemen, onderzoek naar reanimatiemethoden te
stimuleren en voorlichting te geven over het redden van
drenkelingen. De maatschappij is nog steeds actief op het
gebied van voorlichting en preventie. Daarnaast verleent
men onderscheidingen en diploma's aan redders van dren
kelingen.
De Maatschappij tot Redding van Drenkelingen heeft een
belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de red
dingsbrigades zoals wij die nu kennen. Ook de ontwikkeling
van het zwemonderwijs en de opkomst van de zwemsport
hebben hieraan meegeholpen. Verschillende zwemvereni
gingen hielden zich behalve met de zwemsport bezig met
het ontwikkelen en geven van cursussen reddend zwemmen
Vlet met leden Alkmaarse Reddingsbrigade in de jaren vijftig. Bron:
Vrijwillige Reddingsbrigade Bergen.
en hieruit werd vaak een reddingsbrigade opgericht. De
eerste reddingsbrigade in Nederland werd op 14 juni 1908
in 's-Hertogenbosch opgericht.
De beginjaren van de Vrijwillige Reddingsbrigade Bergen
Door de opkomst van het strandtoerisme begin twintigste
eeuw ontstond behoefte aan toezicht op de veiligheid van
'badgasten'. Deze behoefte nam in de jaren vijftig verder
toe omdat de arbeidersklasse meer vrije tijd kreeg.
Nadat Jacob van Reenen in 1908 de familievennootschap
Bouw-Exploitatie-Maatschappij Bergen aan Zee (BEM) had
gesticht, ontwikkelde Bergen aan Zee zich in het daaropvol
gende decennium tot een mondaine familiebadplaats. Rond
de jaren twintig van de vorige eeuw was Bergen aan Zee
een echt dorp geworden, met voorzieningen zoals hotels en
een spoorlijn met station, essentieel voor de aanvoer van
badgasten.
Als tegenhanger van de mondaine badplaats werd in 1924
de vereniging Het Stille Strand opgericht - een vereniging
van Alkmaarse strandliefhebbers om het strandleven in
eenvoudige vorm te stimuleren. Naast het organiseren van
strandactiviteiten was veiligheid aan het strand en tijdens
het baden een van de speerpunten van deze vereniging. Het
was op initiatief van deze vereniging dat er vlak na de op
richting reddingslijnen langs de vloedlijn werden geplaatst.
Een jaar na de oprichting hield vereniging Het Stille Strand,
samen met de Alkmaarsche Reddingsbrigade1 een voor
drachtavond in gebouw De Unie in Alkmaar. Het doel van
