42
ALS EEN DORP IN EEN DORP
V.l.n.r. zr. Arnolda, zr. Ildefons en zr. Angela in hun nieuwe burgerkleding.
bij iedereen kon aanschuiven om mee te praten over
geloofs- en maatschappelijke zaken), de 'aktiegroep'
Septuagint (een beweging van vooral priesters en pre
dikanten die binnen de afzonderlijke kerken een maat
schappijkritische functie wilde vervullen) en de nog altijd
actieve vereniging Mariënburg, waarin gelovigen kritisch
meedenken over geloofs- en kerkelijke zaken. Ook de
zusters Ursulinen bleven niet onverschillig onder maat
schappelijke beroeringen. Zo liep algemeen-overste
Marie-José de Kok met drie zusters mee in de grote vre
desdemonstratie in 1981 tegen kernwapens in Neder
land, getuige een foto in de Alkmaarsche Courant.
In de katholieke kerk in Nederland liep het aantal pries
terwijdingen spectaculair terug van 318 in 1960 tot 47 in
1970. Tegelijkertijd nam het aantal uittredingen toe van
11 in 1960 tot 243 in 1970. Deze ontwikkeling had zich
trouwens zachtjesaan al in de jaren vijftig ingezet.
Bij de zusters Ursulinen liep het aantal zusters terug van
403 in 1938 via 366 in 1982 tot 203 in 1998. In de perio
de 1965-1975 verlieten 21 eeuwig geprofeste zusters de
congregatie. Zuster Lucy Tromp was in 1973 de laatste
ingetreden zuster die een eeuwige gelofte aflegde en
is de jongste (79 jaar) van de 21 overgebleven zusters
(februari 2021).
katholieke vrouwenbeweging een commissie tot voor
lichting van kloosterzusters opgericht, gericht op voor
lichting van zusters die in het onderwijs en opvoeding
werkzaam waren. In 1950 en '51 werden in Rome twee
congressen gehouden met hetzelfde doel. Vanaf 1952
kwamen jaarlijks vrouwelijke en mannelijke religieuzen
bijeen in Breda om ideeën en ervaringen uit te wisselen
over hun aanpassing aan de moderne maatschappij.
De ontzuiling
In de burgermaatschappij verloren de oude zuilen ge
staag aan kracht. Een deel van de mensen koos eerder
voor een politieke partij op basis van een programma
dan op basis van geloof of ideologie. Partijen als de
WD, de PvdA en vooral het in 1966 opgerichte D'66,
die zich niet baseerden op religie, haalden stemmen
weg bij de katholieke en protestantse partijen. Van grote
invloed was dat de grote onderwijshervorming met de
Mammoetwet van 1968 tot gevolg had dat veel scholen
moesten fuseren of sluiten, waardoor ook katholieke
scholen verdwenen. Daarnaast lieten katholieke en pro
testante kranten hun confessionele signatuur los, fuseer
den vakbonds- en werkgeversorganisaties en trokken
nieuwe, 'ongebonden' omroepen als de TROS, Veronica
en de inmiddels ook ongebonden VPRO leden weg bij
de traditionele omroepen AVRO, VARA, KRO en NCRV.
Er ontstonden oecumenische bewegingen waarin alle
christelijke groeperingen met elkaar in gesprek waren.
Ook kwamen er vanaf 1972 binnen de katholieke kerk
kritische bewegingen op, zoals de Basisbeweging van
Kritische Groepen en Gemeenten in Nederland (waar-
Het zendschip van de piratenzender Radio Veronica. Fotograaf ANP.
Historisch Archief ANP.
