De Ursulinen van Bergen
en het onderwijs
Wat was de achtergrond van de grote inzet van de
Ursulinen van Bergen voor het katholieke onder
wijs? Daarvoor gaan we terug in de geschiedenis.
Vervolgens gaan we in op de onderwijsactiviteiten
van de zusters Ursulinen in Bergen.
16
BERNARD NUYENS
De kleuterklas van zuster Amatrix.
Als gevolg van de reformatie hadden de katholieken van de
zestiende t/m de achttiende eeuw te maken met een maat
schappelijke achterstelling. Ze beseften dat de godsdiensti
ge opvoeding van de jeugd de sleutel was voor het voortbe
staan en de emancipatie van het katholieke volksdeel.
Wettelijke kaders
De onderwijswet van 1806 gaf aan dat alle onderwijs
openbaar diende te zijn en gericht op de ontwikkeling van
christelijke en maatschappelijke deugden. Een visie die in
feite vrijzinnig protestants was.
De grondwet van 1848 voerde de vrijheid van onderwijs in.
Dat gaf ruimte voor het oprichten van bijzondere scholen,
waaronder de katholieke scholen. De katholieke paro
chies dienden deze scholen echter zelf te bekostigen. De
noodzaak voor katholiek onderwijs werd ook nog sterk
benadrukt door het Bisschoppelijk Mandement van 1868,
waarin werd verklaard dat het openbaar onderwijs ten ene
male ongeschikt was voor katholieke kinderen en dat de
oprichting van katholieke scholen bepleitte.
Vanaf 1889 ging het rijk bijdragen in de kosten van het
bijzonder onderwijs. Met de wetswijziging in 1905 werden
de salarissen van het bijzonder onderwijs volledig gesubsi
dieerd.
Naar katholiek onderwijs
De pastoor van Monnickendam, Bernardus Smeeman, nam
het Bisschoppelijk Mandement zeer serieus en voegde
