Vincent Weijand, vergeten dichter, in de knop gebroken Vincent Weijand (1921-1945) was een van de Bergense slachtoffers van de Tweede Wereld oorlog, zo vermeldt Jan van Baar in zijn artikel Verstoven in de nacht der bezetting in het meinummer van het jaar 2000 van de Bergen se Kroniek. Over wanneer, waar en waarom hij werd opgepakt, was toen nog zo goed als niets bekend. Wel dat hij in 1945 op 23-jarige leeftijd in Buchenwald overleed. Pas na 2005 is veel meer bekend geworden over het bittere lot dat deze jonge Bergense poëet trof, door ontdekkingen van Vincents jongste broer Olaf, mede dankzij intensief speurwerk van Fran- cesca Rheannon, onderzoeksjournalist van Nederlandse afkomst. Wie was deze Vincent Weijand? In dit artikel een schokkende recon structie van zijn veel te korte leven. 16 FRANS LEIJEN Het gezin Weijand Vincent werd geboren op 31 oktober 1921 als zoon van Jacob Gerrit (Jaap) Weijand, de bekende kunstschilder, etser, glasschilder en graficus, een alom gerespecteerd en bewonderd vakman, die sterk beïnvloed was door het werk van Vincent van Gogh. Naar hem heeft hij zijn derde zoon vernoemd. Jaap Weijand was een vrijdenker. Hij stamde af van de Hugenoten, aanhangers van het Franse calvinisme die in het katholieke Frankrijk in de 16de en 17de eeuw bloedig werden vervolgd en daarom moesten vluchten. Vincents moeder was Betsy Polak, een aantrekkelijke, har telijke, muzisch-begaafde en ontwikkelde Joodse vrouw, die rechten had gestudeerd in Groningen. Ze had een talenknobbel en hield enorm van muziek en poëzie. Vóór haar samenleving met Jaap Weijand was Betsy Polak ge trouwd geweest met de Joodse Emile Weijl. Uit dit huwe lijk werd een dochter, Hanny (Hans) Weijl, geboren. In 1918 verhuisde het gezin Weijand vanuit Bussum naar Bergen. Eerst werd De Ark in het Meerwijkpark gehuurd. Later verhuisde het gezin naar Kerkedijk 3 (nu Landweg 2). De eigenaar van dat huis, de welgestelde koopman en wethouder van Nieuwer Amstel (nu Amstelveen) Hendrik Jan Houtman, was een oom van Jaap Weijand. Er hoefde geen huur te worden betaald. Wellicht ging er zo nu en dan als tegenprestatie een schilderij naar oom Hendrik Jan. Naast halfzus Hanny had Vincent nog twee zussen en vier broers. De oudste was zijn zus Betsy (Bep), geboren in 1917, dan volgden twee oudere broers: Jaap (1919) en Bavo (1920). Na Vincent kwam een meisje, Chris (1923) en in 1925 werd Frank geboren. De jongste van het gezin was Olaf (1929). De kinderen Weijand groeiden op in een warm, harmonieus, maar sober nest aan de Kerkedijk, te midden van polders, bossen, duinen en dichtbij de zee. Er waren altijd wel geld zorgen. Betsy Polak zorgde in die tijd voor wat extra inkom sten met vertaalwerk. In huis was er altijd drukte, vermaak en plezier. Artiesten, schrijvers, dichters, muzikanten en andere speciale vrienden, waaronder Adriaan Roland Holst, waren er kind aan huis. Bij het opgroeien in een dergelijk 'rijk' milieu waren alle voorwaarden aanwezig om de talen ten van de kinderen optimaal tot hun recht te laten komen. Geen van de kinderen trad evenwel in het voetspoor van hun vader. Elk had wel zijn of haar eigen talenten meegekre gen waarin ze uitblonken: techniek, architectuur, ontwerpen, organiseren, muziek, taalgevoel en humor. Er was een sterke familieband en hoe groot de onderlinge verschillen tussen Vincent Weijand, portret geschilderd door Jaap Weijand, 1943. Bron: Joods Monument.

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Bergense kroniek | 2020 | | pagina 18