12
BERGENSE KRONIEK, JUNI 2020
hun schoonzoon baron Taets van Amerongen lieten zich
daarbij nadrukkelijk gelden.
Het is mooi om te zien dat op een kaart van Springer uit
1907 al de contouren van het huidige Bergen aan Zee
met het Parnassiapark en het Engelse Veld zichtbaar zijn.
Van meet af aan ging men uit van de ontwikkeling tot
een volwaardig dorp. Marie van Reenen zag het in 1918
gestichte Vredeskerkje als het hart daarvan, op een
terpje gebouwd en omringd door een dichte bebou
wing, inclusief school, postkantoor en politiebureau.
De bouw komt op gang
Na de openstelling van de Zeeweg op 22 maart 1906
ging het snel met Bergen aan Zee. De Baarnse hote
lier C.F. Zeiler wil, als zoon van een dan al vermaarde
hotelier, zelf een hotel stichten en benadert Jacob van
Reenen. Dat hotel wordt hotel-restaurant Nassau-Bergen.
Het kwam, onder architectuur van Berlage, in een aantal
fases tot stand. Eerst een restaurant met een enkele ho
telkamer, daarna kwamen er steeds meer kamers bij. Het
werd een gebouw van grote allure.
Andere hotels en pensions volgden en ook particuliere
(tweede) huizen werden alom gebouwd, zij het dat het
niet het dichtbebouwde dorp werd dat Marie van Ree
nen voor ogen had gestaan. Het doortrekken van de
tramlijn naar zee in 1909 gaf aan die bouw een enorme
impuls, net als de bouw van Het Zeehuis, als vakantieko
lonie van het Burgerweeshuis te Amsterdam, in 1908.
Het boek Een verjaardag aan Zee van Bert Buizer en Frits
David Zeiler, uitgebracht bij het honderdjarig bestaan
van Bergen aan Zee, toont een fraai palet aan foto's van
met zorg gebouwde villa's en andere gebouwen. In 1918
waren er al meer dan vijftig gebouwen gerealiseerd. Alle
huizen kregen klinkende namen. Soms die van de eige
naar, soms welluidend als Zeedroom of Sandy Corner.
Onder de eigenaren waren veel industriëlen uit de Zaan
streek, zoals de familie Verkade en de familie Honig. De
laatste liet op het eind van de Boulevard 't Hooge Duin
bouwen, een villa die ook nu nog modern zou aandoen.
De villa is helaas ten prooi gevallen aan de Atlantikwall.
Ook kunstenaars als Gorter, Graadt van Roggen en Pier
Pander wisten Bergen aan Zee te vinden. Daarnaast
kwamen vooraanstaande families als Six, Patijn en Dutilh
naar Bergen aan Zee. De koninklijke familie niet, ondanks
het geboortecadeau voor Prinses Juliana, het Julianaduin
- het werd niet benut om daar een villa te bouwen.
Bijzonder is het huis De Zeedroom van de Rotterdamse
advocatenfamilie Van Peski. Een jugendstil-achtig ge
bouw dat niet ieders waardering kon wegdragen. C.F.
Zeiler noemde het steevast 'de Oceaan-nachtmerrie',
maar National Geografic wijdde er in 1927 een artikel
aan: The Sea Dream Cottage. De dichter Gorter heeft hier
mogen wonen, tot grote jaloezie van A. Roland Holst.
De Boulevard in noordelijke richting. Foto collectie Mees Schotten.
De warme bakker Roos in De Spoorklok had in de win
kelruimte wandschilderingen van Het Oude Hof, in de
Eerste Wereldoorlog gemaakt door Belgische vluchtelin
gen. Deze zijn al in 1930 aan de moderniseringsdrift van
de eigenaar ten onder gegaan.
De hele Pier Panderstraat was een juweeltje van bouw
kunst. Helaas is die straat in zijn geheel aan de sloopdrift
ten prooi gevallen.
1938 - donkere wolken
Al in het begin van de jaren dertig zijn de internationale
ontwikkelingen ook in Bergen aan Zee voelbaar. De Duit
se gasten beginnen weg te blijven!
1938 is het laatste 'gewone' jaar voor Bergen aan Zee. Op
het eind van de zomer van 1939, bij de grote mobilisatie,
worden pensions en hotels gevorderd voor het onderbren
gen van soldaten. Het zijn er meer dan duizend. In hotel
Nassau-Bergen wordt een kantine voor hen ingericht. De
bouw van een barakkenkamp op het Engelse Veld wordt
ter hand genomen. Na de opening daarvan, op 1 decem
ber 1939, worden de hotels weer vrijgegeven voor hun
oorspronkelijke bestemming. Het barakkenkamp wordt
vernoemd naar baron Taets van Amerongen, directeur van
Een drukte van belang bij hotel Nassau-Bergen in de jaren twintig.
Foto collectie Mees Schotten.
