Bergen aan Zee,
een gebroken geschiedenis
Nu, 75 jaar na de bevrijding, alom wordt stilge
staan bij het einde van de verwoestende Twee
de Wereldoorlog, is het goed de blik ook te
richten op Bergen aan Zee. Voor deze bad
plaats betekende de Duitse bezetting een
haast onherstelbare breuk in haar ontwikkeling.
11
JOOP BEKIUS
Een badplaats voor de betere kringen
Handelsgeest, acuut gebrek aan geld en een goed gevoel
voor de tijdgeest waren aan het begin van de twintigste
eeuw belangrijke factoren die Jacob en Marie van Reenen-
Völter ertoe zetten de exploitatie van hun grootgrondbezit
op een andere leest te schoeien. Voor de uitkoop van zijn
mede-erfgenamen moest Jacob van Reenen grote sommen
geld fourneren. Oorspronkelijk werd gedacht aan het ont
wikkelen van een land- en tuinbouwkolonie aan de duinvoet,
vlak bij zee. Maar het opkomend toerisme en de pas ont
dekte heilzame werking van zeebaden leken een gat in de
markt.
Uit het niets werd Bergen aan Zee gesticht, met hulp van
ruimtelijke visionairen als de landelijk vermaarde architec
ten Berlage en Springer. Het moest niet zomaar een bad
plaats worden, maar uitdrukkelijk het verblijf voor de beter
gesitueerden. Uiteraard was de nauwe binding van de
familie Van Reenen met het Nederlandse patriciaat daarbij
een groot voordeel. Nog steeds zijn bekende Nederlandse
familienamen aan huizen in Bergen aan Zee verbonden.
Na de aanleg van de Zeeweg kon de ontwikkeling van de
badplaats beginnen
Prins Maurits was het eerste gebouw. Het was eerst be
doeld als boerenherbergje voor de landbouwkolonie, maar
al tijdens de bouw werd dat idee verlaten en kreeg het een
volwaardige horecabestemming.
In datzelfde jaar 1906 werd begonnen met de bouw
van villa Ulysses, op het hoge duin waar na de oorlog
het nieuwe Nassau-Bergen is gebouwd. Bouwmaterialen
maakten de Van Reenens zelf, in een klein kalkzandsteen-
fabriekje bij De Franschman. Per lorrie werden de stenen
naar zee gebracht, vaak met duinzand als retourvracht.
Voor de dorpsontwikkeling zijn door Springer en Berlage
plannen getekend, maar ook de familie Van Reenen en
Pier Panderstraat in zomerse sferen. Foto collectie Huug Bergsma.
