De familie Schwarz
Ook Samuel Schwarz en Else Berg konden niet
meer naar Bergen komen. Zij werden vanaf hun
adres in Amsterdam naar Westerbork gebracht.
Op 19 november 1942 kwam voor hen het einde in
Auschwitz.
De familie Trijtel
Vader Simon en moeder Heintje Trijtel moesten op
Duits bevel van Bergen naar Amsterdam. Van daaruit
gingen ze naar Westerbork. Ze zaten in de trein die
op 2 juli 1943 in Sobibor aankwam. Daar werden ze
meteen om het leven gebracht. Dochter Sonja en zoon
Abraham Trijtel waren al eerder naar Amsterdam
verhuisd. Ze waren al oud genoeg om de deur uit te
gaan. Broer en zus doken in november 1942 allebei
onder en overleefden de oorlog.
De dichter Vincent Weijand
Vincent Weijand kon met zijn vader, broers en zus tot
begin 1943 in Bergen blijven wonen. Zij stonden immers
niet op de lijst van Joodse Bergenaren. Vincent ging,
zoals al verteld werd, in Heiloo wonen. De rest van het
gezin vertrok naar Groningen. Vincent maakte een
paar maanden later het Murmellius Gymnasium af en
ging naar Amsterdam. Later ging hij naar Landgoed
De Esch in Overijssel. Daar was het tenminste rustig.
Hij hoopte er mooie gedichten te kunnen schrijven.
Maar toen werd hij opgepakt. De Duitsers kwamen
er al gauw achter dat zijn overleden moeder Joods
was geweest. Daarom moest hij naar Westerbork.
Daar zal hij ook de familie van Anne Frank hebben
leren kennen, want ze zaten in dezelfde barak. Hij
vertrok met de allerlaatste trein op 13 september 1944
uit Westerbork naar Kamp Bergen-Belsen en drie
maanden later naar Kamp Buchenwald. Dat Vincent
in Kamp Buchenwald zat is heel toevallig aan het licht
gekomen. Rector Hemelrijk zat nog in Buchenwald
gevangen toen het kamp bevrijd werd. Zijn bevrijders
vroegen aan hem om te helpen de kampadministratie
uit te pluizen. En toen zag hij ineens de kaart met
daarop de naam van zijn oud-leerling Vincent
Weijand... Op de kaart stond dat Vincent daar op 21
februari 1945 was gestorven. Vincent was toen 23 jaar
oud.
De trein van 3 september 1944
Op 1 augustus 1944 schreef Anne nog in haar
dagboek. Dat was voor het laatst, maar dat wist ze
toen nog niet. Op 4 augustus werden vader, moeder,
Margot en Anne Frank verraden. De politie haalde
hen uit het Achterhuis in Amsterdam. De familie ging
meteen door naar Westerbork. Meer dan twee jaar
Vincent Weijand schreef een gedicht in het
dagboek van een medegevangene:
"Nog veegt een laatste wolk de hemel rein.
De dag staat schaduwloos en lichtgeslagen.
Ver aan de einder ketent aan haar lijn
De zon een lichte rij van dagen."
Jaap Elzas, een medegevangene in Buchen
wald, overleefde de oorlog. Hij herinnert zich:
"Vaak heb ik Vincent daar gezien tezamen met
een meisje. Een kind voor wie hij de zorg op zich
had genomen, zo goed als het ging. Hij had een
grote wond aan zijn heup. Ik weet niet hoe hij
daaraan kwam."
Vader Otto Frank zegt na de oorlog:
"Ik wil niet meer spreken over wat ik voelde toen
mijn familie na aankomst op het perron van
Auschwitz uit elkaar gehaald werd."
lang vertrok er elke dinsdag een trein uit Westerbork.
Elke keer met meer dan duizend Joden erin. Anne en
haar familie werden op zondag 3 september met de
laatste trein naar Kamp Auschwitz weggevoerd.
In Nederland waren alleen nog Joden over die
het gelukt was om onder te duiken. We hebben
Nederland 'Judenfrei' gemaakt, verklaarden de
Duitsers trots.
Het dagboek teruggevonden
In januari 1945 werd moeder Edith Frank in Auschwitz
vermoord. Margot en Anne zaten toen al in een ander
concentratiekamp, Bergen-Belsen. Er heersten ziektes
als vlektyfus en bijna iedereen had heftige diarree. Veel
mensen kwamen om door honger of kou. In februari
1945 stierven Margot en Anne Frank. Van de familie
overleefde alleen vader Otto de oorlog.
Terug in Amsterdam wachtte hij op zijn vrouw en
dochters. Maar die keerden niet meer terug. In het
Achterhuis vond hij Anne's dagboek. Hij wist dat zijn
dochter schrijfster had willen worden, Daarom besloot
hij het dagboek als boek uit te laten geven. En daarom
kunnen wij het nu nog lezen.
39
