gevangen genomen. Nu moest hij naar een
concentratiekamp. Daar had hij het heel zwaar.
Pas in februari 1945 kwam hij weer vrij. Hij was zo
verzwakt dat hij nog voor de bevrijding overleed.
Jan Blok gaf zijn leven voor zijn Joodse
medeburgers.
Hanny het Joodse onderduikertje
Cor Sijpheer drukte geheime kranten in de kelder
van zijn huis aan de Notweg 11. Daarin stond
nieuws over de oorlog en oproepen tot verzet.
Zulke verzetskranten waren streng verboden. Het
waren eigenlijk illegale kranten. Cor en Henny
Sijpheer hadden veel onderduikers in huis. Hanny
bijvoorbeeld, een Joods meisje van dertien. Later
kwamen haar tante en moeder ook hierheen.
Cor Sijpheer herinnert zich:
"Door middel van dokter Blok kwamen we aan
Hanny, ons eerste Joodse onderduikertje. Ze was
reeds bij een boer in de Bergermeer, maar kon
daar niet langer blijven. Dokter Blok vond ons een
geschikt adres. Om Hanny haar Joodse uiterlijk een
beetje te camoufleren, werd haar haar regelmatig
met peroxide gebleekt."
Hanny kon met haar lichte haar dankzij de peroxide
en een vals persoonsbewijs toch de straat op.
Dapper als ze was, bracht ze voor Cor Sijpheer
verzetskranten rond in Bergen. Ook bracht ze
als koerier, zoals dat heette, valse bonnen en
persoonsbewijzen rond.
Luisteren naar de radio
De familie Sijpheer had ook een tijdje de Joodse
meneer en mevrouw Vet met hun zoontje in huis.
Maar die vertrokken weer naar Amsterdam, want
daar was de kleermakerszaak van meneer Vet. Die
konden ze niet in de steek laten. Hun plekje in huis
werd ingenomen door de Joodse kinderen Bob en
Anita Citroen. Hun vader en moeder zaten verstopt
bij Auke Postma in de Jan Oldenburglaan 35. Bob
Citroen luisterde stiekem naar de Nederlandse
radio uit Londen. Dat mocht natuurlijk niet van de
Duitsers. De nieuwtjes over hoe het met de oorlog
ging schreef Bob netjes op. Dat papiertje gaf hij aan
Cor Sijpheer, als die thuiskwam van zijn werk. Die
zette het nieuws in zijn verzetskranten.
Kitty Waterman brengt verzetskranten rond
Op zolder bij de familie Vrasdonk dook de Joodse
familie Waterman onder. David Waterman was
twaalf jaar oud en kreeg stiekem les in goochelen
van Cor Sijpheer. Cor Sijpheer trad immers vaak op
als Professor Remidol de goochelaar! Dochter Kitty
Waterman zag er niet zo Joods uit. Met een vals
persoonsbewijs kon ze gewoon de straat op. Op dat
persoonsbewijs stond natuurlijk een andere naam.
Maar de foto was wel echt. Ook de stempels die er
op hoorden leken echt. Zo kon Kitty vrij rondlopen
in Bergen. Net als onderduikster Hanny bracht ze
ook verzetskranten rond die bij Cor Sijpheer waren
gedrukt.
Bergense kinderen hadden hun eigen
verzetsactiviteiten. Waar het maar kon kladden ze
snel anti-Duitse leuzen. Tenminste, als er geen Duitse
soldaten in de buurt waren...
De burgemeester van Bergen laat weten:
"De laatste tijd worden er op muren, schuttingen
en andere dergelijke objecten opschriften aange
troffen, welke als Duitsch-vijandig kunnen wor
den aangemerkt. Ik doe een klemmend beroep
op alle ouders en verzorgers van kinderen om de
jeugd te wijzen op het verkeerde en nuttelooze
van dergelijke baldadigheid. Die is in strijd met de
houding die tegenover de bezettende macht in
acht genomen dient te worden."
Verraad
Als je niet heel voorzichtig was, kon je worden
verraden. Dat overkwam verzetsstrijders, maar ook
ondergedoken Joden en hun gastgezinnen. Leden
van de NSB van Mussert deden dat bijvoorbeeld.
Joodse onderduikers werden, als ze betrapt werden,
meteen naar Westerbork gestuurd en daarna
verder.
Het gezin van Freek Gronert aan de Van
Borselenlaan verborg Joodse en andere
onderduikers. De Gronerts werden in 1944 verraden.
Het gezin zelf kon gelukkig op tijd op De Woude
aan het Alkmaardermeer onderduiken. Hun Joodse
onderduikers werden weggevoerd. Onder hen was
ook Hein Elte, de zoon van de Joodse bakker uit
Alkmaar.
35
