de Februaristaking
J> r
Hoofdstuk 6 Kamp Schoorl en
Kamp Schoorl
In Schoorl vind je aan de rand van het duingebied
Buitencentrum Schoorlse Duinen. Misschien heb
je daar wel eens in het Speelbos met houten
zandwagentjes gespeeld. Of water opgepompt en
door gootjes en sluisjes laten lopen. Op die plek was
in de Tweede Wereldoorlog een concentratiekamp
van de Duitsers. Er stonden houten gebouwen,
barakken genaamd, waarin de gevangenen
woonden. Elke dag moesten ze aantreden op appèl.
Ze stonden dan in keurige rijen opgesteld terwijl de
Duitse bewakers iedereen telden en inspecteerden.
Hoge hekken van prikkeldraad zorgden ervoor dat
niemand kon ontsnappen. Aan de rand van het
vroegere kamp, aan de Oorsprongweg, staat nu
een monument. Daar herdenken we elk jaar op
11 juni de Joodse gevangenen van Kamp Schoorl.
Want die zijn later in de concentratiekampen
Buchenwald en Mauthausen omgebracht.
In het gastenboek bij een tentoonstelling
in Buitencentrum Schoorlse Duinen schreef
Liesje Daniels-van Velzen in 2005:
"Ik ben vandaag hier ter herinnering aan mijn va
der Salomon van Velzen die hier zat en via Buchen-
wald en Mauthausen nooit meer is teruggekeerd."
Wraakactie
De eerste grote groep van meer dan vierhonderd
Joodse gevangenen kwam uit Amsterdam. Zij
waren daar opgepakt op 22 en 23 februari 1941. Zij
hadden niks gedaan, maar het was een wraakactie
van de Duitsers. Dat kwam zo. Leden van de NSB,
de Nederlandse politieke partij die voor Hitler was,
treiterden al maanden Joden op straat. Ook sloegen
ze winkelruiten in van Joodse winkeliers. Ze deden
een beetje de Kristallnacht na, leek het wel. De politie
mocht niets doen van de Duitsers. Maar niet iedereen
liet dat zomaar gebeuren. Joodse jongemannen
die op boksen en worstelen zaten, vormden
knokploegen. Die gingen Joden en Joodse winkels en
cafés verdedigen. Elke nieuwe anti-Joodse aanval
liep op vechten uit. Er raakten NSB'ers gewond.
Toen durfden zij niet meer. De Duitsers namen het
pesten meteen over. Tot er ook Duitse politieagenten
gewond raakten. Daar waren ze zo kwaad over dat
ze besloten om wraak te nemen. Ze zouden die Joden
eens een lesje leren. Op 22 en 23 februari 1941 pakten
ze op straat, in cafés en in een bioscoop 425 Joodse
Amsterdammers op. Ze dreven ze bij elkaar op het
Waterlooplein. Zoiets heette een razzia.
Een lange rij vrachtauto's bracht de gevangenen
naar Kamp Schoorl. In het kamp moesten ze
vaak expres uren op appèl staan. Ook lieten de
bewakers hen nutteloze klusjes doen. Bijvoorbeeld
1941: Kamp Schoorl, gevangenen op appèl voor de Duitse commandant Berg.
