Tjipke Visser, beeldhouwer
Tjipke Visser zag in 1876 in het Friese Workum het
levenslicht. Na het eindexamen HBS te hebben afge
legd, volgde hij te Amsterdam de opleiding aan de
Rijks Normaalschool voor tekenonderwijzers. Naast
deze studie onder leiding van J.J. Huibers volgde hij
in de avonduren lessen bij de beeldhouwer J. Men-
des da Costa. Hij behaalde de akte M.O. Handte
kenen en Perspectief, maar werd tot tweemaal toe
afgewezen voor de akte M.O. Boetseren. Een Fries
eigen zette hij door en nam boetseerles op de Rijks
Kunstnijverheidsschool onder leiding van Jünger. Hij
deed onder andere examen Naaktklasse aan de Rijks
Academie van Beeldende Kunsten. Daar werkte hij
onder leiding van professor A. Allebé.
Nadat hij in 1902 naar Edam verhuisde om teken-
meester op een avondschool te worden, hetgeen
hem een salaris van 50,- per maand opleverde,
verhuisde hij in 1907 opnieuw, en wel naar Bergen.
Aan de Zuidlaan 1 liet hij een atelier bouwen, waar
omheen later woonruimten werden opgetrokken.
Dit woonhuis-atelier bestaat nog steeds, evenals de
verschillende woonhuizen in de directe omgeving die
door hem zijn ontworpen. Sommige daarvan dragen
gevelversieringen van zijn hand.
Visser heeft een groot oeuvre nagelaten, waarvan
we in Bergen verschillende werken in de openbare
ruimte kunnen aantreffen. Behalve genoemde ge
velornamenten zijn dat de Van Reenenbank in het
gelijknamige park. In het oeuvre-overzicht staat deze
omschreven als Jacob van Reenen-bank met bronzen
reliëfportret; gepolijst graniet. Geschenk van de burgerij
(1923). Verder het borstbeeld waar dit artikel over
gaat (dit betreft het artikel in de Bergense Kroniek
van november 2005 over het borstbeeld van Marie van
Reenen-Völter, red.) en bijvoorbeeld de grafmonu
menten op de algemene begraafplaats in Bergen
van C.S. Adama van Scheltema (1925), van B. Es-
sers (1947) en de echtelieden Boendermaker (1948).
Vissers oeuvre is - zoals gezegd - groot, en zijn ca.
350 werken bevinden zich zowel in overheids- als in
particulier bezit. Opvallend in zijn oeuvre zijn de vele
portretten die hij maakte, onder andere van Wibaut
in brons (1931) en van Pieter Jelles Troelstra uitge
voerd in hoogreliëf zandsteen (1933). Tot 1908 werk
te Tjipke Visser vooral in hout (o.a. purperhart, eik,
coromandel, ebben en noten) en af en toe in gips en
hij experimenteerde met brons. Vanaf 1915 werkte hij
ook in zilver en pas vanaf 1921 volgde steen, naast
een enkel experiment in beton en karbouwhoom. Hij
verwerkte onder andere Muschelkalk, Euville-, Pouil-
lenay- en Oberkirchener zandsteen, Zweeds graniet,
marmer, albast en syeniet.
Na 1948 heeft Tjipke Visser niet veel meer geprodu
ceerd. In december 1954 schreef hij aan een vriend
'Ik heb het beiteltje er voor goed bij neergelegd' en hij
overleed in de nacht van vrijdag 21 op zaterdag
22 januari 1955.
Bert Buizer
Marie manifesteerde zich vooral op het sociale en culturele
vlak. Haar belangrijkste activiteiten:
1896: oprichting van de Huishoud- en
Industrieschool in Alkmaar;
1900: vertegenwoordigster van de Nederlandse
regering op het Internationaal Vrouwencongres te Parijs;
1901: de oprichting van het Russisch Monument in Bergen;
1903/1915: oprichting van het Bergens Museum
(later museum Het Sterkenhuis);
1911: aanleg van het Parnassiapark in Bergen aan Zee;
1918: bouw van het Vredeskerkje in Bergen aan Zee.
Nu, honderd jaar later, is het goed dat de herinnering aan dit
echtpaar levend blijft, mede door de prachtige reliëfportretten
van Tjipke Visser en een borstbeeld van Marie van Reenen in
Bergen aan Zee, eveneens van zijn hand. Deze beeldhouwer
behoorde tot de groep eerste kunstenaars van Bergen en
werd met deze werken bekend als 'huisbeeldhouwer' van de
familie Van Reenen. De monumentale functie van de reliëfpor
tretten is gerealiseerd op twee toepasselijke plaatsen. Daar
naast zijn dezelfde portretten als 'losse versies' aangeboden.
Het portret van Marie Amalie Dorothea bevindt zich in het
door haar in 1918 geïnitieerde Vredeskerkje in Bergen aan Zee.
In 1923 legt burgemeester Jacob van Reenen zijn functie neer.
Op 16 april van dat jaar bieden de Bergenaren hem een hul
deblijk aan. Het is een stenen bank met daarin het reliëfportret
van hun afgetreden burgemeester. Tot op heden staat deze
bank in het Van Reenenpark, op de kop van de Hertenkamp.
Tegelijkertijd bieden de vrouwen van Bergen de scheidende
burgemeestersvrouw een geschenk aan, en wel hetzelfde por
tret in brons. Die 16de april was een stralende voorjaarsdag,
met toespraken, muziek van Bergens Harmonie en ruim 3000
bezoekers.
Beide losse versies van deze werken bevonden zich eertijds in
de villa Ulysses van de familie Van Reenen. Na afbraak hiervan
in 1943 is de collectie van museum Het Sterkenhuis hiermee
verrijkt.
31
