20
BERGENSE KRONIEK, NOVEMBER 2019
De echtparen Zeiler-van Aaken (links) en Kouwenaar-Bloksma
(rechts) op de trouwdag van hun kinderen Frits en Jeltje in Baarn,
26 april 1944. Het is de enige foto van de vier grootouders bij elkaar,
en daarmee van de beide naamgevers van hun kleinzoon Frits David
C.F. Zeiler stierf later dat jaar in zijn ballingsoord. Foto: Het Fotohuis,
E. Krot, Baarn.
kon gebeuren dat er een nieuw document opdook, met
onwaarheden en een valse zegel. Zo zijn er voorbeelden
van overschrijvingen met fouten, maar ook van het weg
krassen van de officiële tekst."
"Een aardig voorbeeld van mijn speurwerk - waarbij ook
geluk een rol speelde - was het achterhalen van de naam
Aremer zwet in Egmond. Deze grenssloot (zwet) tussen
Egmond en Arem (Noord-Bakkum) komt al vroeg voor
in de bronnen, maar de ligging was niet precies bekend.
Toen een goede reproductie van de eerste kaart van de
Berger- en Egmondermeer uit 1540 beschikbaar kwam,
bleek die naam daar gewoon op te staan!"
Welke huidige ontwikkelingen in Bergen zullen in de toe
komst historie worden?
"Je ziet dat bepaalde ontwikkelingen eindig zijn. Kijk
naar het agrarische aspect, naar het aantal boeren en
tuinders vroeger en nu. Stolpboerderijen zijn - op een
tiental bestaande veehouderijen na - woonstolpen ge
worden. Waar geen koeien meer grazen, heeft dat ge
volgen voor het landschap. De 'verpaarding' biedt geen
oplossing.
De vraag is: wat moeten we met ons landschap doen?
Natuurmonumenten koopt grond aan, maar heeft geen
duidelijk plan voor het natuurbeheer. De gemeente
Bergen staat hier voor een grote opgave om een oplos
sing te vinden; er is echter te weinig visie. Niemand weet
hoe het verder moet, maar mensen met geld hebben
vaak de meeste invloed, ook op het dorpsbeeld. Geluk
kig worden er ook panden gerestaureerd en blijven die
behouden voor het dorp.
Laten we hopen dat mensen met hart voor de historie
van Bergen de meeste invloed behouden. De geschiede
nisles in 2099 zal het vertellen..."
geleerd. Dat houdt in: je hoeft niet alles te weten, maar
je moet weten waar je het kunt vinden.
Mijn hoofdvak was de middeleeuwen, want mijn inte
resse lag - en ligt - daar waar de historie van Europa
gestalte krijgt.
Bij het vak Oorkondeleer leerden we ook oude geschrif
ten lezen en de betekenis van oude termen. Oorkondes
werden uitgegeven door Frankische en Angelsaksische
koningen vanaf de vroege middeleeuwen. Wij leerden als
student om heel goed de status van dit soort documen
ten te beoordelen en officieel van vals te onderscheiden.
Van zo'n klassieke oorkonde was er maar één officieel
exemplaar, op perkament (dat is geprepareerde dieren
huid), behangen met zegels. De tekst werd omgeroepen
en de oorkonde zelf werd bevestigd op de kerkdeur.
Nog altijd staat bij de aanhef van een wetstekst geschre
ven Aan allen die dit zien of horen lezen: saluut. Het is
goed voor te stellen dat zo'n document zoek raakte. Het
Frits David met zijn vader mr. Frits Zeiler bij museum Het Sterkenhuis,
mei 1997. Foto Henk Jellema.
