10 BERGENSE KRONIEK, NOVEMBER 2019 is dat de zon in de nissen 'vastloopt'. Zo ontstaat daar een warm microklimaat waarin zuidelijke fruitsoorten als perziken en vijgen ook in een relatief koud land kunnen groeien. Ik heb hem in de loop van de jaren gerestau reerd, en de bovenkant voorzien van dakpannen. De slangenmuur loopt in noord-zuid richting. Oorspronkelijk kon er aan beide zijden geteeld worden; nu nemen de bomen aan de westkant de zon weg en kan er - ook door de boomwortels - nauwelijks nog leifruit gekweekt worden." Historische bomen Natuurlijk was Kees ook betrokken bij het onderhoud van de oude lindebomen, die door Studler van Surck bij de aanleg in 1643 zijn geplant. Hij knotte ze elke vijf jaar. "Dat is nodig omdat grote vertakte lindenbomen uit elkaar kunnen waaien." In 1974 werden ze onder leiding van Han Burgers, de boomdeskundige van de gemeente Bergen, chirurgisch behandeld. "Er zat honingzwam in en hij gaf ze geen tien jaar meer. Maar hoewel de zieke stuk ken eraf vielen, hebben de takken van bovenaf nieuwe wortels gevormd door de stam heen, waardoor ze het overleefd hebben. Dankzij deze zorg staan deze histori sche bomen van ruim 375 jaar oud er nog steeds." Historische vondsten In de tijd dat Kees er werkte, werd Het Hof deels gemo derniseerd. Er kwam centrale verwarming en riolering en de waterleiding werd vernieuwd. Vooral bij graafwerk zaamheden kwam er van alles aan het licht. Bij de aanleg van de riolering in 1976 werden bijvoorbeeld oude delen van bruggen en grachten gevonden. "Van oude kaarten en tekeningen weten we dat de grachten naast het mid deneiland ooit doorliepen: er waren dus drie eilanden die los van elkaar lagen en door bruggen met elkaar waren verbonden (zie de afbeelding op pag. 5 in het artikel van Jan Holwerda). Ook waren de grachten breder en dieper. Bij de graafwerkzaamheden voor de aanleg van de riole- Het tuinhuisje in de Hoftuin. Foto: Kees Box. Kees Bos in de kas. Foto: Kees Box. ring werden de landhoofden van beide bruggen gevon den." Onder de bodem van de huidige gracht werden twee sliblagen ontdekt, vertelt Kees verder: één boven een halve meter dikke schone zandlaag en één eronder. Dat bevestigt dus dat de grachten dieper waren. Bij het doorgraven voor de riolering voor het westelijk eiland werd er in de houtwal aan de noordzijde een muur met bruin geglazuurde tegeltjes ontdekt. Er zitten ook oude funderingen in de grond, vertelt Kees. Onder andere aan de noord- en zuidzijde van het hoofdge bouw, sommige met oude tegeltjes. "Men beweerde dat aan de achterzijde nog oude bakovens in de grond zitten, maar ik heb alleen de bovenkanten van de funderingen ge zien. Ook heb ik nog een gemetselde riolering gevonden." Aan de oostzijde van het middeneiland (bij de keuken) was een stoepje waar boten konden aanleggen. Dit was voor de levering van turf voor de kachels, dat over water vanaf de Berger ringvaart via de Westdorper veersloot naar Het Hof werd vervoerd. In het artikel van Jan Holwerda elders in dit nummer is te lezen hoe het gebouw geleidelijk werd vergroot. In het gebouw zijn oude elementen nog te zien, vertelt Kees. De keldergewelven met de blauwe tegels uit de 17de eeuw bijvoorbeeld. Het metselwerk van het nieuwere aan het oude gebouw is goed te onderscheiden. Toen rond 1980 een verroeste waterleiding moest worden vervangen, was er in de gracht aan de westkant van de poort een grote hardstenen poer (ondersteuning, fun dering) te zien. "Dat moet een rest zijn van een grotere brug, die er eerder heeft gelegen, zoals ook op tekenin gen te zien is. Mogelijk heeft er op die poer een poort- paal gestaan, die tevens dienst deed als eindpaal van de ringmuur", veronderstelt Kees. Die poer bemoeilijkte trouwens de aanleg van de waterleiding: "Door de aanwe zigheid van die poer kon de waterleiding niet rechtdoor en daarom werd hij met een boog eromheen gelegd. Bij de werkzaamheden bleek ook dat er naar de brug een tunnel loopt, even breed als de brug. "Voor de brug is hij dicht gemetseld en naar het zuiden toe zit hij vol met zand. Hij

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Bergense kroniek | 2019 | | pagina 12