10
BERGENSE KRONIEK, NOVEMBER 2018
De gemeenteraad en het comité vieren de overdracht van het Bergerbosch op 30 augustus 1930. Fotograaf onbekend. Collectie Frits David Zeiler.
Dorpsontwikkelaar met visie
Zoals blijkt uit zijn levensloop, was Jan Roggeveen van
1920 tot zijn dood in 1955 actief en nauw betrokken bij zijn
zeer geliefde Bergen. In die 35 jaar was zijn leidend prin
cipe: ontwikkel wat ontwikkeld moet worden, behoud wat
behouden moet worden. Daarmee heeft hij een stempel op
Bergen gedrukt dat nog steeds zichtbaar is en waar Bergen
zuinig op moet zijn.
Nadat de familie Van Reenen zich in de eerste decennia
van de twintigste eeuw vooral had gericht op de ontwik
keling van Bergen aan Zee, was daarna Bergen-Binnen aan
de beurt. Zij hadden grootse plannen om het dorpje ver
der te laten groeien. Niet alleen uit idealisme; de verkoop
van hun gronden was een belangrijke bron van inkomsten.
Zij waren daarmee projectontwikkelaars avant la lettre.
Een van hun eerste plannen betreft de ontwikkeling van
het Bergerbos. Met twee doelen: een korte verbinding
realiseren tussen de Egmonden en Schoorl en de verkave
ling van het bos tot een villawijk aan weerszijden van de
Sparrenlaan. De plannen daarvoor waren al ver gevorderd,
de nieuwe weg stond al op het concept Provinciaal Wegen
plan. Maar vanuit de bevolking wordt het Comité Behoud
Bergerbosch opgericht, met als drijvende krachten de jour
nalist Dirk Klomp en het gemeenteraadslid Jaap Hemelrijk.
Voor de ondersteuning valt men terug op Jan Roggeveen,
die fel gekant is tegen dit plan. Precair, want zijn baas,
de burgemeester van Bergen, is de zoon van Jacob van
Reenen. Die had als eigenaar van de grond groot belang bij
het realiseren van de plannen. De opzet slaagt en door het
bijeenbrengen van de toen kapitale som van f 10.000,- weet
het comité de gemeenteraad ertoe te bewegen het Berger
bosch aan te kopen. Op 30 augustus 1930 vindt de feeste
lijke overdracht plaats. Onder de beuken bij Duinvermaak -
waar de geplande weg zou uitkomen - wordt een feestelijke
groepsfoto gemaakt van de gemeenteraad en alle betrok
kenen. Uiteraard ontbreekt Roggeveen daar niet op.
Het Tweede Gemeentelijke Uitbreidingsplan
Vrijwel direct hierna start de ontwikkeling van het meest
gezichtsbepalende plan voor Bergen, het Tweede Ge
meentelijke Uitbreidingsplan. Roggeveen drukt daar
duidelijk zijn stempel op. Belangrijk daarbij was dat Bergen
'ruig' moest blijven, geen villadorp zonder eigen karakter.
Geen tegeltrottoirs en hekken van betonnen palen met
metalen buizen. Nog steeds kent Bergen daarom in het
centrum een minimum aan stoepen en hebben de lanen
om de dorpskern heen grasbermen. Ook bleven dankzij
Roggeveen de meidoornhagen 'die de huisjes laag omge
ven', zoals al eerder zo trots bezongen in het Liedje van
den Bergenaar.
Het behoud van de mooie natuur van Bergen is voor Rog
geveen leidend bij dit plan en de wens van de familie Van
Reenen aan de westkant van het dorp veel villa's te bou
wen wordt onmogelijk gemaakt.
In 1937 is het plan klaar en wordt het door de gemeen
teraad vastgesteld. Maar daarmee is het nog niet gere
aliseerd. Er zullen nog jaren van strijd volgen tussen de
gemeente en de familie Van Reenen. Het grootste twist
punt is het verbod om verder langs de Hoflaan en de Eeu
wigelaan villa's te bouwen. Dat raakt de familie direct in de
portemonnee. Ook verbiedt het plan woningbouw aan de
westkant van de Meerweg.
Tot aan de Raad van State wordt het geschil uitgevoch
ten, die in maart 1940 uitspraak doet: er moet ofwel een
ander plan komen dat recht doet aan de belangen van de
familie Van Reenen, ofwel moet de familie een vergoeding
ontvangen van de door hen gederfde schade, door aan
koop van de betreffende percelen door de gemeente. De
oorlogsjaren verhinderen navolging van de opdracht om
binnen zes maanden gevolg te geven aan deze uitspraak.
De afhandeling hiervan na de oorlog komt het raadslid He
melrijk op een forse aanvaring met de toenmalige burge
meester Huygens te staan, die aanvankelijk geheel op de
hand van de familie Van Reenen was. Die wilde de familie
vergaand tegemoet komen. In 1949 hangt Hemelrijk dat
tot dan toe geheime plan aan de grote klok en roept de
gemeenteraad in spoedzitting bijeen. Huygens is woe
dend, maar het plan wordt gekeerd.
