Het Vredeskerkje in Bergen aan
honderd jaar jong
M 3
1»
JOOP BEKIUS EN BERT BUIZER
in de ogen van Marie van Reenen-Volter en
haar man moest Bergen aan Zee een volwaar
dig dorpje worden. in 1918 ontbrak er alleen
nog een kerkje. Dat kon niet zo blijven en
energiek als zij was ging zij aan de slag. Zo
vond op 9 februari 1918 de legging van de
eerste steen plaats. Het was, hoewel toen
nog niet echt duidelijk, het laatste jaar van de
Eerste Wereldoorlog. Het verlangen naar
vrede was alom voelbaar. Geheel in lijn met
dit verlangen koos Marie van Reenen voor
een kerk die niet gebonden was aan één
strakke leer of overtuiging, maar voor een
kerk die voor iedereen zou openstaan. Zij
noemde het 'Een kerkje voor allen, een Vre
deskerkje' en besloot om het niet te binden
aan één kerkgenootschap.
j ,j
- 1 i
Het Vredeskerkje in de 21ste eeuw. Foto Bert Buizer.
Nu, een eeuw later, is het Vredeskerkje in Bergen aan Zee
een nog volop levend monument, bruisend van levens
kracht. Velen weten het te vinden als trouwlocatie, zomers
en met Kerstmis zijn er diensten en regelmatig vinden er
concerten plaats. Dit jaar zal het eeuwfeest van het Vre
deskerkje worden gevierd. Reden om een aantal aspecten
van dit kerkje nader te belichten.
Kenmerken
Voor het ontwerp tekenden schoonzoon en BEM-directeur
H.L. (Henk) baron Taets van Amerongen en de Bergense
architect P. Elders. De uitvoering was in handen van de
Bergense aannemer Willem Stroomer.
Aan de buitenkant vallen onmiddellijk het rieten dak - de
enige kerk in Nederland die dat heeft - en de windwijzer
met het scheepje op. Het sobere interieur kenmerkt zich
door twee Bijbelteksten op de lange wanden, gebrandschil
derde ramen ontworpen door G.F. la Croix en de eikenhou
ten preekstoel. Het houtsnijwerk van de panelen daarvan
is gemaakt door kunstenaars van drie nationaliteiten: de
Duitse Lotte Benter, de Belgisch-Nederlandse Albert Ter-
mote en de Nederlander Ed Jacobs. Sydney L. Ward, een in
Bergen geïnterneerde Engelsman, sneed de smalle tussen-
panelen. Daarmee geldt deze kansel als hét symbool van de
vredeswens van de stichteres. Opvallend is dat het meest
linkse paneel (vanuit de ingang gezien) niet van een gesne
den voorstelling is voorzien. In 1925 gaf de Noorse journalist
Axel Thorstad in een artikel in het Noorse dagblad Aften-
posten een verklaring hiervoor: 'Vlak bij de grenzen van het
land donderden de kanonnen en knetterden de machinege
weren En in de loop van de jaren kreeg ook Bergen zijn
contingent Engelsche, Fransche, Belgische en Duitsche geïnter
neerden Zij nam allen onder haar hoede, zich opofferende
en onvermoeid Voor haar waren het geen Duitschers,
Franschen of Engelschen, slechts ongelukkigen medemenschen,
wreed gescheiden van hun huis en van de hunnen Zij
(Marie van Reenen, red.) zocht kunstenaars aan om ieder
een vak van den preekstoel in de nieuwe kerk te versieren.
Met vreugde aanvaardden zij allen deze opdracht Een
vijfde vak in den preekstoel, dat nog open staat, had zij voor
een Noorsche kunstenaar bestemd. Ik beloofde haar een jaar
geleden om haar wensch kenbaar te maken, hetgeen hiermede
geschiedt. Misschien dat eens de weg van een Noorsch kunste
naar-viking voert langs Bergen en dat deze dan haar wensch
vervult Deze kunstenaar is nog niet langs geweest.
Verbonden met de familie Van Reenen
Het Vredeskerkje is altijd nauw verbonden gebleven met
de familie Van Reenen. Het beheer werd in de eerste jaren
uitgevoerd in nauwe samenwerking met de N.V. Bouw
7
ft
ff
1
i -■ i bfS.
crv' p i
f'- j
iw ri.
L f Efm&Ê&r, v v
