33
OORLOGSDODEN IN BERGEN
De op 4 mei 2000 onthulde zwartgranieten Joodse gedenksteen nabij
de Geallieerde Begraafplaats. Met dit monument worden tijdens de
Dodenherdenking, behalve de zeventien weggevoerde en omgebrachte
Bergense Joodse medeburgers, alle Joodse slachtoffers van de
Tweede Wereldoorlog herdacht. Foto: auteur
Wereldoorlog herdacht, met extra aandacht voor de in Ber
gen begraven oorlogsvliegers, de gevallen verzetslieden
Martin en Walter en de weggevoerde Joodse burgers. De
belangstelling voor deze Dodenherdenkingen bleef door
de jaren onverminderd groot.
Vermelding verdient dat op 4 mei 1947 de herdenkings
steen voor de Bergense verzetslieden Jan Martin en Jan
Walter bij de Bevrijdingsboom werd onthuld.
Veranderend herdenken
De Oranjevereniging Bergen en het gemeentebestuur ga
ven de Dodenherdenking van 4 mei 1946 haar oorspron
kelijke vorm. De gezamenlijke Dodenherdenking door
gemeente en Oranjevereniging ging in goede harmonie
voort en werd voortgezet tot 1985, al veranderde de orga
nisatiestructuur van deze manifestatie geleidelijk.
Vanaf 1950, het jaar waarin de Geallieerde Begraafplaats
geheel was ingericht, waren de herdenkingsbijeenkomsten
op de avond van 4 mei geconcentreerd. Los daarvan werd
op 5 mei de Bevrijdingsdag gehouden. De Dodenherden
king begon op 4 mei om 18.30 uur met een herdenkings
bijeenkomst in de Ruïnekerk, om 19.00 uur gevolgd door
een godsdienstbijeenkomst in de Petrus-en Pauluskerk. In
deze kerk werd op 5 mei tevens een mis uit dankbaarheid
voor de bevrijding opgedragen.
Op 4 mei 1950 begon de eerste Stille Tocht - van de Karel
de Grotelaan naar de Geallieerde Begraafplaats - om 19.30
uur. Na de daar gehouden plechtigheden liep de stoet naar
de Bevrijdingsboom met de gedenksteen voor de Bergense
verzetslieden Jan Martin en Jan Walter, waar bloemen wer
den gelegd. Deze steen werd later naar de andere monu-
De zgn. dakruiter van de Ruïnekerk met het carillon, dat op 5 mei 1970
aan de gemeente werd geschonken. Behalve de luidklok zijn er 24
klokken met namen van de in Bergen begraven, geallieerde militairen.
Twee klokken herinneren aan de naamloze doden. In de vooravond van
4 mei bespeelt de beiaardier dit 'klinkende' gedenkteken. Foto: auteur
Vlakbij de graven staat het op 3 mei 1980 onthulde aluminium
Propellerbladmonument, geschonken door dankbare RAF-veteranen
van het 617 Squadron. Het monument is een 60 kg wegend, verwrongen
onderdeel van een Lancaster-bommenwerper. Foto: maker onbekend,
privécollectie auteur
