29
OORLOGSDODEN IN BERGEN
Begrafenissen van overleden Duitse militairen
Bij Duitse militairen die in Bergen werden begraven, ging
het aanvankelijk om begrafenissen van enkele Wehrmacht-
militairen die door ziekte, ongelukken, verdrinking en der
gelijke waren overleden. De eerste van hen werd op 12 juli
1940 in Bergen begraven. De laatste 17 teraardebestellin
gen van Duitse militairen vonden plaats in juli en augustus
1945 - in vredestijd dus. Dit waren krijgsgevangen solda
ten die waren omgekomen bij het ruimen van landmijnen
in het gehele kustgebied.
Nadat het op 10 mei 1940 verwoeste Vliegveld Bergen
een maand later bruikbaar was gemaakt voor de Luft
waffe, werden hier jachtvliegtuigen en luchtafweergeschut
ingezet. Tijdens luchtgevechten en door geschutsvuur wer
den er in de daaropvolgende periode, naast geallieerde,
ook Duitse jagers neergehaald. Hierdoor nam het aantal
begrafenissen, met name van Luftwafe-militairen, toe.
Hiervoor was in 1940 door de bezetter een gedeelte van
de bestaande Algemene Begraafplaats aangewezen, dat
van toen af Deutscher Kriegerfriedhof heette. De geallieer
den werden op een ander deel van de Algemene Begraaf
plaats begraven. Op elk Duits graf stond een witte sokkel
met persoonsgegevens en daarop een zwart, metalen
kruis, voorzien van een hakenkruis. De geallieerde graven
droegen een eenvoudig uitgevoerde, zwarte aanduiding.
De 154 Duitse slachtoffers die van 1940 tot en met 1945
in Bergen werden begraven, werden uit de steden en
dorpen van hun legering, uit Marine-Lazarett te Heiloo en
vanaf het Noordzeestrand, overgebracht naar het centraal
gelegen Bergen en hier begraven. Allen, behalve zes man
schappen die door zelfmoord om het leven kwamen, wer
den met militaire eer begraven op het daarvoor bestemde
grafveld. Hierbij waren een Duitse officier met erewacht,
kameraden, een legerpredikant en de gemeentelijke graf
delver Arie Vrasdonk aanwezig.
Arie Vrasdonk (1904-1966), de Bergenaar die de hele oorlog op de
begraafplaats werkzaam was als gemeentelijke grafdelver. Hij heeft
ruim 440 militaire begrafenissen voorbereid en zorgvuldig uitgevoerd.
Foto: Collectie Lau Vrasdonk/HVB
In het begin van de oorlog kregen ook geallieerde doden
een erebegrafenis, maar deze ceremonie is later in de oor
log vervallen. De zorg van de bezetter voor de 'vijandelij
ke' oorlogsgraven is echter steeds goed geweest, melden
getuigen over die tijd.In 1957 werden de stoffelijke resten
van de Duitse militairen door de Nederlandse Graven
dienst herbegraven op de grote, militaire begraafplaats te
Ysselsteyn (Limburg).
De luchtoorlog eist steeds meer slachtoffers
Laten we terugkeren naar de toenmalige oorlogssitu
atie in Noord-Holland, met onder andere aanvallen door
geallieerde vliegtuigen op gronddoelen zoals treinen
en legerkolonnes. Deze toestellen leverden daarbij vaak
Beschadigde
motorgondel met
propellers van
de Amerikaanse
bommenwerper B24
J Liberator nr. 44
40171, Boomerang, na
een noodlanding bij
Tuitjenhorn op 19 mei
1944. Bij de crash van
deze Boeing kwam
één bemanningslid
om; de elf anderen
werden krijgsgevangen
gemaakt. Foto:
maker onbekend,
privécollectie auteur
Bij het zgn. barenhuisje staan, met een Luftwaffe-erewacht, de met
Engelse en witte vlaggen bedekte lijkkisten van gesneuvelde Britse en
Amerikaanse vliegers. De zwarte kist is van een omgekomen Duitse
militair. Het bord wijst naar de plaats waar de doden met militaire eer
worden begraven; juli 1942. Foto: Collectie Lau Vrasdonk/HVB
Oeutscheo"
KcoEaraieoHQF
