Oorlogsdoden in Bergen
Wie herdenken we en hoe?
Dodenherdenkingen in Bergen sinds 1945
Met verbijstering valt te constateren dat er in Bergen in de vijf bezettingsjaren ruim 440
omgekomen militairen werden begraven. Het gaat zowel om Duitse militairen die hier gelegerd
waren, alsook om geallieerden die bij luchtgevechten en door afweergeschut rond Bergen en
ver daarbuiten het leven lieten. Kort na de bevrijding kwam - naast festiviteiten om de herkregen
vrijheid te vieren - ook de bezinning op een waardig eerbetoon aan de talloze geallieerde
slachtoffers op gang. In dit artikel belichten we de oorlogsomstandigheden in onze regio, de
tragische gevolgen daarvan en de blijvende aandacht voor de hier begraven slachtoffers.
28
HENK JELLEMA
Veel omgekomen militairen
Een deel van de Algemene Begraafplaats aan de Kerkedijk
herbergt de Geallieerde Begraafplaats. Momenteel telt
deze 260 graven van geallieerde militairen, die afkomstig
waren uit Groot-Brittannië (159), Canada (36), Polen (12),
Nieuw-Zeeland (9), Australië (7), Tsjechië en Ierland (elk
één). 35 doden zijn naamloos begraven; op hun grafsteen
staat slechts Known unto God.
Tijdens en kort na de bezetting werden er 'aan de Ker
kedijk' zowel 154 Duitse militairen begraven als ook 288
geallieerden. De Duitse militairen zijn in april 1957 elders
herbegraven, waarover straks meer. Gesneuvelde Ameri
kaanse militairen, 28 in getal, werden al in oktober 1945
herbegraven - twaalf in de Verenigde Staten, vijftien op de
Amerikaanse erebegraafplaats Margraten (Limburg) en van
één militair zijn geen gegevens bekend.
Op het Deutscher Kriegerfriedhof worden bijna alle Duitsers met
militaire eer begraven. Voor omgekomen officieren zijn er soms
indrukwekkende rouwstoeten met treurmarsen. Geallieerde
slachtoffers werden in Bergen aanvankelijk ook met militaire eer
begraven. Foto: Collectie Lau Vrasdonk/HVB
Enkele Duitse graven in Bergen; daarop een zwartmetalen kruis met
hakenkruis op een witte sokkel met persoonsgegevens. V.l.n.r.: de
graven van Oberleutnant Josef Nömeyer (24), Gefreiter Georg Schwirz
(32) en Unteroffizier Fritz Ditrich (29). Foto: Collectie Lau Vrasdonk/HVB
De eerste oorlogshandelingen
Tijdens de Duitse luchtaanval van 10 mei 1940 op het mi
litaire Vliegveld Bergen sneuvelden er enkele in Bergen
gelegerde Nederlandse landmachtmilitairen. Ze werden na
hun overlijden in de plaats van herkomst begraven. De op
het Vliegveld Bergen gestationeerde Nederlandse piloten
die in de meidagen tijdens luchtgevechten met de Duitse
overmacht elders omkwamen, kregen eveneens een graf
in hun woonplaats.
Aan Duitse zijde vielen bij de bovengenoemde aanval
geen doden. Op de grond waren geen gevechtshandelin
gen en de Luftwaffe verloor hier geen vliegtuigen.
