- WAARSCHUWING
niet scfirréée
Toen het aantal fietsers toenam, werden de niet-fietsers
agressiever tegenover hen. Boeren stuurden hun honden
op de fietsers af, jongens gooiden met stenen, of staken
stokken tussen de spaken.
De Bergenaren zullen de eerste fietsers die in het dorp
opdoken wel met enige verbazing hebben bekeken, maar
veel incidenten zijn er niet geweest. De kopieboeken van
uitgaande brieven van de gemeente melden maar één
geval van een Alkmaarder die met zijn paard-en-wagen in
Bergen niet uitwijkt voor vélocipèdes en ze niet laat pas
seren. Hij kreeg een proces-verbaal.
Le Veleripedist ;sii gewaarschuwd, datwauneer
een paard en vacjen nadert, tui van ?ijn voertuicj
stappe jicfv ketjijdc van de ve^ opstelle. en de
sCuur6rué mek jijn jas £cdeé6e, opdat (iet paard
c mcc ?itc Cfstuwi^.
links af en in Schoorl rechts af naar Schoorldam. Er zijn nog
geen beschrijvingen van bezienswaardigheden en toeris
tische attracties opgenomen in deze reiswijzers.
In latere boekjes beschrijft de ANWB de fietsroutes
gedetailleerder met een uitvoerige opsomming van de
bezienswaardigheden. In Per rijwiel en te voet door de
duinstreken uit 1925 wordt enthousiast geschreven over
het prachtige fietspad langs de Eeuwigelaan. En de
Bergerweg naar Alkmaar is weliswaar niet fraai en nogal
smal, maar geeft wel een mooi uitzicht op de duinen.
Niet iedereen die rond Bergen fietst, is zo enthousiast.
In 1917 doet een ANWB-lid verslag van een rondrit door
Nederland in De Kampioen. Via Egmond aan den Hoef
en De Franschman fietst hij over de klinkerweg (de Zee
weg) naar Bergen aan Zee. Het weer was aangenaam,
maar in Bergen aan Zee hingen verscheidene pension
gasten met 'verveelde gezichten lusteloos over tafeltjes
gebogen' en 'uit de verschillende pensions, van de terrassen
25
de fietser afstappen. In sommige gemeenten mocht alleen
op bepaalde tijden gefietst worden, en in een enkel dorp
was het fietsen verboden.
Aanwijzing voor wielrijders van rond 1900. Bron: K. Hanenbergh en
M. Röben. Ons stalen ros. 2015
Fietstoerisme
Voor de eerste fietsers was de fiets een avonturenmachi-
ne. Er waren geen fietspaden, geen goede, gedetailleer
de kaarten en geen wegwijzers. De eerste wegwijzers in
Bergen werden pas in 1901 geplaatst. Bovendien waren
er nauwelijks rijwielherstellers; de fietser moest zelf met
gereedschap kunnen omgaan. Al vroeg verenigden de
fietsers zich in fietsclubs met namen als De Raddraaiers,
De Trekvogels, en Hard gaat ie. Ook Alkmaar had een
fietsclub, opgericht in 1888, die hier in de omgeving
rondtoerde. De ANWB begon in de jaren 90 van de
19de eeuw reiswijzers en fietskaarten uit te geven. In
deze reiswijzers is ook Bergen opgenomen in fietstoch
ten vanuit Haarlem of Amsterdam naar Den Helder. In
deze eerste reiswijzers staan alleen opmerkingen over
het type straat: zand, steen of grint, het aantal kilome
ters en of er ergens een (bonds)rijwielhersteller geves
tigd is. De aanwijzingen zijn erg eenvoudig; In Bergen
Het Oranje Hotel aan de Breelaan
nr.7 was sinds 1912 Bondshotel:
diner zonder wijn f 2,-, met een
fles f 2,75. Het hotel werd in
1985 gesloopt. Collectie Regionaal
Archief Alkmaar, vervaardiger
onbekend
Oranje■stel
te Tjergen, JY. J{,
