Ru (links) en zijn broertje Dolf, resp. 3 en 5 jaar (foto: Collectie
Ru Waalewijn)
onderwijzer, duwde zijn hoofd naar buiten om daarna het
schuifraam weer naar beneden te trekken, als bij een mis
dadiger in een schandblok.
Oude sok
Gelukkig kreeg hij in de vijfde klas een inspirerende 'mees
ter' die graag over de natuur vertelde. Ru werd lid van de
Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN), waar
mee hij veel op kamp ging en excursies meemaakte. Later,
als voorzitter, organiseerde hij avonden en presenteerde
hij lezingen. Bij de NJN verliezen alle leden op 23-jarige,
tegenwoordig 25-jarige, leeftijd hun lidmaatschap. Ze
worden dan 'oude sok'. Maar deze oude sokken verliezen
elkaar niet uit het oog en zien elkaar op reünies (onlangs
nog, in september 2016, ter gelegenheid van het 95-jarig
bestaan van de NJN).
Volontair
Vervolgens ging Ru naar de ambachtsschool. Om de tijd
te overbruggen van juli tot april - het nieuwe schooljaar
op de ambachtsschool begon in april, de maand waarin
het nieuwe agrarische jaar met nieuwe contracten begon -
belandde hij als jongeman van 13 jaar eerst nog in het
zevende leerjaar, waar de leerlingen onder andere leerden
boekhouden, maar ook hoe te telefoneren Na twee
jaar ambachtsschool begon Ru als leerling-timmerman.
Op een plat dak moest hij in de vrieskou onder andere
gebruikte spijkers rechtslaan voor hergebruik. Dat werk
was niets voor hem, vond hij, en hij besloot door te leren
voor bouwkundig tekenaar. Terug naar de ambachtsschool
dus. Op een zeker moment vroeg de architect Saal, die
onder andere bejaardenhuis Westerlicht in Alkmaar en het
raadhuis in Heiloo had ontworpen, bij de ambachtsschool
of ze een leerling-tekenaar voor hem wisten. Ru kwam in
aanmerking. Ru: "Ik kon er aan de slag, maar dat bleek als
'volontair' - oftewel voor niets! Met het dreigement dat de
ambachtsschool voor nop geen leerlingen meer zou leve
ren, werd voor mij een salaris bedongen van wel f 10,-- in
de maand."
Principes
Ru staat voor zijn principes. Zo wenste hij tijdens zijn ver
plichte arbeidsdienst in Groningen tijdens de Tweede We
reldoorlog niet te defileren op de verjaardag van Mussert.
Bij de uitbetaling van het weekgeld van de arbeidsdienst,
stopte hij nooit geld in de collectebus voor Winterhulp
Nederland (geld voor armlastige NSB'ers). "Zo goed als
niemand deed daar wat in", vertelt Ru. Maar toen bij een
volgende uitbetaling werd genoteerd wie wel en wie niet
geld gaf, bleek dat 95% wel doneerde. Ru echter niet - hij
hield vast aan zijn principes.
"Na Dolle Dinsdag werden de Duitsers agressiever. Toen
ben ik samen met mijn oudere broer ondergedoken bij
een boer ten noorden van Nieuwe Niedorp. Omdat de
knecht langdurig ziek werd, moest de boer zijn werk als
melkrijder overnemen. Dat betekende dat mijn broer en
ik samen het boerenwerk deden, zoals melken, bieten
rooien, sloten schonen en kalfjes halen."
Ru in Zwaan-kleef-aan tijdens de 8-oktoberviering in 1939 (foto:
Collectie Ru Waalewijn)
28
BERGENSE KRONIEK, NOVEMBER 2016
