Bergens oudste veldnamen
•/n
Scholm, Papenlant, Stalem, Schothem, Wantakker,
Kercvenne, Cleyes, in 't Hoechtwerpt en Meeuscamp
Veldnamen zijn namen die van oudsher
werden gegeven aan percelen land.
Dergelijke namen kunnen verwijzen naar de
ligging, hoogteverschillen, bodemgesteld
heid, begroeiing, bodemgebruik, (aange
troffen) dieren, grootte, vorm of aard van de
begrenzing. Ook een nabijgelegen water,
weg, dam, dijk of sluis, een bouwsel, een
bezitter of een grondgebruiker kunnen de
grondslag voor de naam zijn. Tot slot zijn er
nog de 'vernoemingnamen' naar verre
streken, plaatsen, landen of een grote
gebeurtenis. Het is opmerkelijk hoe oud
veldnamen kunnen zijn. Taalkundigen kunnen
namen soms herleiden tot de Romeinse tijd
of daarvoor.
In dit artikel worden enkele zeer oude
veldnamen rond Bergen besproken: Scholm,
Papenlant, Stalem, Schothem, Wantakker,
Kercvenne, Cleyes, in 't Hoechtwerpt en
Meeuscamp.
V~
Dit artikel gaat over de vroegste beschreven benamingen
van percelen in Bergen: Stalem (met Scholm en Papenlant),
Schothem, Wantakker, Kercvenne, Cleyes, in ct Hoechtwerpt
en Meeuscamp.
2
HENK J. MIN
Soms komen we in historische bronnen oude veldnamen
tegen. Zo staan meerdere veldnamen in diverse bronnen
in het stadsarchief van Alkmaar vanaf 1400. Pas na 1600
komen ze in de diverse archieven veelvuldig voor. Sinds
de invoering van het Kadaster in 1832 zijn alle percelen
land voorzien van een kadastrale aanduiding, maar dat
wil niet zeggen dat de oude veldnamen in de volksmond
niet meer werden - of worden - gebruikt. In de jaren
zestig van de vorige eeuw heeft de heer Nagtglas van het
toenmalige bureau Naamkunde (opgegaan in het huidige
Meertens Instituut in Amsterdam) veldnamen in Bergen
geïnventariseerd. De werkgroep Historisch Kadaster van
Bergen NH houdt zich momenteel met name bezig met het
plaatsen van deze veldnamen op de kadastrale kaart van
Bergen. Ook probeert deze werkgroep via oude bronnen
en literatuur wat dieper op sommige namen en de herkomst
daarvan in te gaan. Vaak blijkt het moeilijk te zijn om een
verklaring voor een naam te achterhalen. Eerder besprak ik
in de Bergense Kroniek in resp. 1994 en 1996 de veldnamen
Robbekuil en Schipleedswegje met de mogelijke verklaring
ervan.
Kaart 1. Kaart uit 1624, gemaakt door Dirk Gerritsz. Langedijk naar een
kaart uit 1541. Deze kaart geeft een mooi overzicht van de situatie
voordat het Bergermeer werd drooggelegd. Op de oorspronkelijke
kaart was het noorden rechts. De kaart is hier afgedrukt met het
noorden boven. Ten noorden van het meer is de Nesdijk herkenbaar.
Collectie Noord-Hollands Archief Haarlem
Besproken wordt onder andere in welke bronnen ze
genoemd worden en waar ze gelegen zijn, en er wordt
gespeculeerd over een mogelijke verklaring van deze
veldnamen.
