14
BERGENSE KRONIEK, APRIL 2016
Scheepvaart
Op de hoek van de Prins Hendrikkade en de Binnenkant in Amster
dam staat het in de Amsterdamse School stijl gebouwde Scheep
vaarthuis (thans het Amrath Hotel). Via de hoofdingang komt men in
de hal, die toegang geeft tot de monumentale trap, waarboven zich
in het dak een glas-in-loodkap bevindt van 106 vierkante meter, in
1915 vervaardigd door Willem Bogtman. Deze gebrandschilderde
kap betekende zijn doorbraak als glazenier. De afbeeldingen op de
kap zijn geïnspireerd op zeventiende-eeuwse wereldkaarten. Naast
de continenten zijn ook de belangrijkste vaarroutes, schepen en wal
vissen te zien. Aan het korte eind zijn twaalf kleine panelen geplaatst
met daarin de tekens van de dierenriem. Bovenin de kap is de baan
afgebeeld die de zon in één jaar aflegt, met aan één zijde de zonne
god Helios.
Het Scheepvaarthuis is een bezoek meer dan waard, niet alleen van
wege de glas-in-loodkap van Bogtman, maar ook vanwege de prach
tige Amsterdamse Schoolstijl waarin het gebouw is uitgevoerd. Het
gebouw is vrij toegankelijk en bezit een restaurant en bar/lounge.
Deel van de kap van het Scheepvaarthuis, met de
zonnegod Helios. Foto: Rob Pronk
Door het groeiende aantal opdrachten, zowel voor de
Nederlandse als voor de buitenlandse markt, werd het
atelier aan de Schouwtjeslaan al snel te klein. Met be
hulp van een aanzienlijke lening van zijn schoonvader
liet Bogtman aan de Zuider Emmakade 45 in Haarlem
een nieuw atelier annex woonhuis bouwen, dat hij in mei
1917 in gebruik nam. Het ontwerp was van de Amster
damse Schoolarchitect G.F. La Croix, die ook een dub
bele villa heeft ontworpen voor Park Meerwijk in Bergen.
We zien zijn naam ook op pagina 13 als ontwerper van
een van de ramen die Bogtman maakte.
Ondanks de moeilijke tijden tijdens de beide wereld
oorlogen beleefde het atelier van Willem Bogtman een
bloeitijd. Dit succes was grotendeels te danken aan het
vakmanschap en de enorme kennis van Willem Bogt
man, niet alleen voor wat betreft glas in lood, maar ook
buiten dit vakgebied. Zo vervaardigde hij mozaïeken,
en maakte hij ontwerpen voor batik, behang, damast,
boekomslagen, etc. Op restauratiegebied was Bogtman
een autoriteit en vraagbaak voor vele instanties, zoals de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
Voor zijn ramen maakte Bogtman gebruik van een groot
aantal ontwerpen van eigen hand, maar ook van ont
werpen van anderen zoals R.N. Roland Holst, J. Toorop,
G. Rueter en L. Boermeester. En uiteraard had hij de
ramen niet kunnen maken zonder een team van vakbe
kwame medewerkers. Jaap Pronk, Eduard van Bommel,
Nico Schrier, Henk de Ru en nog vele anderen hebben
eveneens als ontwerper en glasschilder een rol gespeeld
in het succes van het glasatelier Bogtman.
Andere activiteiten
Willem Bogtman was een veelzijdig vakman met een
tomeloze energie. Het ontwerpen en vervaardigen van
glas in lood mag dan wel de rode draad in zijn leven zijn
geweest, zijn passie ging ook uit naar andere vormen van
kunst en kunstnijverheid. Zo maakte hij voor de
Wereldtentoonstelling
Een groot gebrandschilderd paneel van Willem Bogtman
in de West-Indië zaal van het Het Curagaosch Museum in
Willemstad mag niet onvermeld blijven. Het is de kaart
van het Caribisch gebied gemaakt voor de Wereldten
toonstelling te New York in 1939.
Gebrandschilderde kaart van het Caribisch gebied, gemaakt voor
de Wereldtentoonstelling in 1939. Foto Patricia Bracke
