Willem Bogtman
Bergense glazenier en kunstenaar
Uit Bergen komt een vermaarde glazenier: Willem Bogtman (1882 - 1955).
Zijn gebrand-schilderde ramen vinden we in en om Bergen - in het Vredes-
kerkje, in Huize Glory, in Duinvermaak, in de Kapelkerk in Alkmaar - maar
ook elders in Nederland. Bogtman heeft zelfs een raam ingezonden voor
de Wereldtentoonstelling in New York in 1939. Behalve met glas in lood en
gebrandschilderd glas, hield Bogtman zich ook bezig met het ontwerpen
en maken van tegel- en glasmozaïeken, batik, behang, aardewerk, damast,
tinfiligraan en nog vele andere kunstnijverheidsuitingen. Maar hij is met
name bekend geworden als glazenier, door zijn enorme vakmanschap en
kennis op dit gebied.
11
ROB PRONK
Willem Bogtman heeft een enorm aantal glas-in-lood
ramen ontworpen en geproduceerd, die op vele plaat
sen te bewonderen zijn. In dit artikel worden enkele van
deze werken - met name in en om Bergen - getoond en
besproken. Hoe werd Bogtman glazenier, wat deed hij
nog meer en met wie werkte hij samen? Dat wordt in dit
artikel uit de doeken gedaan.
Zevende telg
Willem Bogtman werd op 7 februari 1882 geboren in
Bergen, als zevende telg van het gezin. Zijn wieg stond
in het huis dat destijds werd aangeduid als nummer A
258; vanaf 1904 werd dit Schoolstraat A 13, thans is het
Ruïnelaan 13 (momenteel in gebruik als vakantieaccom
modatie). Vader Albert Bogtman was huis- en rijtuigschil
der, moeder Trijntje bestierde het huishouden.
Gebrandschilderd glas-in-loodpaneeltje waarop afgebeeld het
geboortehuis van Willem Bogtman. Goed te zien is het nagebouwde
schaalmodel van de Ruïnekerk dat in de voortuin stond. Bron: Spreen,
2006
School en studie
Tijdens zijn lagereschoolperiode volgde Willem tekenles
sen op de zogenaamde tekenschool van meester Pieter
van Hoorn. Naar het zich liet aanzien zou Willem, evenals
zijn oudere broer Coenraad (zie Bergense Kroniek april
2008), in het voetspoor van zijn vader treden. En dus werd
Willem in 1894 ingeschreven voor de vakopleiding schil
deren op de Ambachtsschool in Alkmaar, die toen nog
samen met de Burgeravondschool gevestigd was in een
groot pand op de hoek van de Doelenstraat en Gedemp
te Nieuwesloot.
Willem doorliep de Ambachtsschool voortvarend en ver
liet de school in april 1897 met het diploma schilderen 'op
zak'. Dat hij een goede leerling was, blijkt uit zijn prima
eindcijfers en de opmerking die zijn leraar had geschreven
in het stamboek van de Ambachtsschool (waarin de pres
taties en eigenschappen van de ingeschreven leerlingen
werden bijgehouden): Een alleraardigste kleine jongen met
veel aanleg en ambitie. Een zeer goede leerling.
Na het behalen van het diploma schilderen werkte Wil
lem eerst nog enige maanden, net als zijn oudere broer,
als huis- en rijtuigschilder in het bedrijf van zijn vader. In
september 1897 verliet hij - vijftien jaar oud - zijn ouderlijk
huis, om te gaan werken als decoratie- en interieurschilder
voor een schildersbedrijf in Amsterdam, waar hij ook ging
wonen.
Tijdens de weekenden kwam hij naar Bergen. Dan ging
hij op zaterdag met de boot van Alkmaar Packet naar Alk
maar, om op maandagochtend vroeg weer de boot terug
naar Amsterdam te nemen.
Hoewel Willem lange werkdagen maakte, zag hij gelegen
heid om van 1901 tot 1903 in de avonduren tekenlessen
aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amster
dam te volgen. Deze lessen volgde hij bij professor
