n
Lu 5
Den 24 maij 1647 d'eerste steen bij mijn heer geleijt opte
noort-oost-hoecke bij poort op te suijt-oost hoeck leijt ende
ick opte suijt-west hoeck 3 steenen leijt aen de stal.
Tj 1ÜL
f - v t
v-'
Specey om in t bier te doen dat men wil hebben om eenige
ofgang van onderen te wercken
2 loot (1 loot ca. 15 g) sasvras (Laurus sassefras, zweetop-
wekkend)
2 loot sijnt taurijs (centauries, een soort distel)
2 loot rosemareijn met wortel met al
2 loot aalue lusedon (Aloë lucida, plant met laxerende wer
king)
2 loot karbenedick (Sint Bernardskruid)
2 loot lange baeckelaer (Baca lauri, laurierbes)
Recept voor viericheijt in de keel (ontstoken keel)
Neempt wat koestront ende breet se in de pan met een stuck
roo[m]boter ende dat dan tusschen twee doecken geleijt
ende om de keel gebonden
Recept soo yemant 't vier (ernstige ontstekingen) in de ar
men ofte beenen heeft
Neempt een levendige hont ende haelt er t ingewant vuijt,
snijt hem die rug op, ende legget die romp met vel en vlees
om die plaets daer 't vier is, het suijvert en geneest
Recept voor jicht in de armen ofte beenen
Neempt gebrande wijn van de beste, warmpt soo op t vier
ende leg daer een nieuwe witte wollen lap in soo groot als 't
die noot vereijst, maeket heet, legget dan die lap opte plaet-
se daer die pijn is, alle avonts ende morgens, 't sal geneesen
10
BERGENSE KRONIEK, APRIL 2016
Persoonlijke notities
Soms vinden we in het memorieboek wat persoonlijke
zaken, bijvoorbeeld de geboortedata van Reijers broers
en zus en de tekst van het kerkelijk attest van zijn vrouw
wanneer zij in Bergen komt te wonen. Verder een aantal
aantekeningen over belangrijke gebeurtenissen in
Bergen, zoals het leggen van de eerste steen voor het
predikantshuis, het planten van de eerste boom van Het
Hof en het leggen van de eerste steen van 't Huijs van
Bergen door Studler van Surck. Reijer vermeldt hierover het
volgende:
Tegen ziektes en ongemakken
Tot slot vinden we verspreid door het boek een aantal
recepten tegen ziektes en ongemakken voor zowel mens
als dier (zie onderaan deze pagina). Reijer zal de recepten
verzameld hebben van horen zeggen, door ze over te
schrijven uit kruidenboeken enz. Aardig is te vermelden dat
er een door hem vermeld recept, een middeltje voor een
betere stoelgang, onlangs in een reclamefolder te lezen
was.
De auteurs zijn nazaten van Reijer Gerritsz.
Uit bovenstaande tekst blijkt dat Studler van Surck de eerste
steen van het poortgebouw gelegd heeft en Reijer drie
stenen van de stal van 't Huijs van Bergen. Ook staan er in
het memorieboek een aanwijzing om een zonnewijzer te
plaatsen en twee tekeningen van sleutels. De ene was de
sleutel van zijn (werk)kamer, de andere die van het archief.
3
Tekening van de sleutel van Reijers
werkkamer (boven) en van het archief
9~'
'ii-i-
■d?
<w, t,
Tl "3
Aanwijzing voor het plaatsen van een zonnewijzer. Hierbij staat
tevens vermeld:
Memorij
Om een sonnewijser te setten tegen een muijr aen of weech moet
den wijser op te hoogte van 37 graden staen, maer wanneer men
hem op een pael stelt moet die wijser op te hoogte van 52 graden
40 mijnut [52° 40'] staen.
In de tabel is te lezen: De een en elf even 't wijt van malkander
ende dander boven staet 't van gelijcken
[tekst aan de zijkant] elke reijs /keer) van 't middelpunt af te meeten
Bronnen
- J. Belonje. Grafzerken te Schoorl. Gens Nostra, jaargang 4 (1949), pag.
306-310.
- Jan Pietersz Dou, Cornelis Frangoiszn Eversdijck. Tractaet van de roeden
en landtmaten, door Hollandt, Zeelandt ende andere daer omtrent
leggende plaetsen gebruyckelick Mattheus de Vries, Dordrecht, 1708.
- Historische vereniging Bergen NH. Bergense Kroniek. Themanummer 11:
Een Hof voor een Heer. Bergen NH, juni 2014.
- Oud archief Bergen 1464-1813, inv. nrs. 2 (Memorieboek), 29 en 242.
- Oud-Rechterlijk en Weeskamerarchief Bergen 1580-1816, inv.nr. 2169.
- Eric van der Wal. Scheurbuik en Pest, enige recepten geplukt uit het
memorieboek van Reijer Gerritssoon. Bergen NH, 2014.
