Ereprijzen voor de Landstorm
Museumschatten
Zorgvuldig werden jarenlang in het Bergense
gemeentehuis acht interessante medailles
bewaard. Het zijn ereprijzen van de
Bijzondere Vrijwillige Landstorm. Bergenaren
verwierven deze medailles in de jaren 1925
t/m 1935 tijdens schietwedstrijden.
27
NEL JONGEJANS
Eerst kort iets over de geschiedenis van deze vorm van
landsverdediging. Als in augustus 1914 de Eerste Wereld
oorlog uitbreekt, mist Nederland voldoende militaire
mankracht. Bij ministeriële beschikking van 5 augustus 1914
wordt het mogelijk gemaakt om 'landstormafdelingen' sa
men te stellen uit vrijwilligers. Binnen enkele dagen hebben
zich ruim twintigduizend vrijwilligers aangemeld. Er worden
afdelingen samengesteld en daarmee is de Vrijwillige Land
storm een feit. De manschappen krijgen wapens en militaire
uitrusting en nemen in de jaren daarop deel aan verschil
lende operaties.
Dan komt het jaar 1918. In Europa woedt een revolutiegolf
die ook Nederland bereikt. Deze onrust gaat gepaard met
grote behoefte aan veiligheid. Om de overheid te helpen bij
het handhaven van orde en rust kunnen dan dienstplichtige
militairen, die in die tijd niet gemobiliseerd zijn, zich aanmel
den als 'bijzondere vrijwilliger' bij de Vrijwillige Landstorm.
Zo ontstaat dan de Bijzondere Vrijwillige Landstorm (BVL).
Nederland telt in 1920 tweeëntwintig landstormkorpsen
en daarbij behorende afdelingen. Er is onderscheid tussen
voetvolk, wielrijders en ruiters. De afdelingen krijgen de
naam van gemeenten of - bij samenvoeging - de naam van
de grootste gemeente. Bergen behoort dan tot het 'Ver
band Alkmaar'.
Ingedeeld in klasse A, B of C namen vier a vijf schutters
het tegen elkaar op. Soms werd om de eerste prijs uit elke
klasse tweemaal gestreden. Zo verloor Bergen in 1932 in
klasse A, maar won het in klasse B en C. Maar er waren
nog andere kansen: 'de Vrije baan' en nog spannender
'de Geluksbaan'.
Wie waren die schutters, die Bergense mannen die zich
vrijwillig inzetten om ons land te beschermen en te verde
digen? Onmiskenbaar echte Bergenaren, namen die ons
aanspreken en van wie de nakomelingen nog altijd deel
uitmaken van de Bergense gemeenschap.
Het zullen in de tien jaren niet altijd dezelfden zijn ge
weest, maar uit verslagen in 1930 en 1932 ontlenen
we de volgende namen. J.C. Punt, J.H. Smit, N.J. Min,
C. Ellis, D. Roobeek, C. Dekker, Van de Kamer, C. Roozen-
daal, P. Winder en J. Leijen.
De gemeente Bergen heeft deze medailles ondergebracht
bij de collectie van museum Het Sterkenhuis. Ze zijn
binnenkort te bezichtigen te midden van andere
bijzondere voorwerpen.
Voorkanten van de medailles: Boven van links naar rechts: 1931, 1925,
1925, 1930. Onder van links naar rechts: 1932, 1932, 1925, 1935
kerend evenement,
waarbij de schutters Achterkant van de medaille uit 1935,
prachtige medailles en 3de prijs (ingekrast)
andere prijzen konden
winnen. Gemiddeld
waren er tweeduizend deelnemers per wedstrijd.
De acht medailles van de afdeling Bergen zijn allemaal
gewonnen tijdens wedstrijden die samen werden gehou
den met de afdeling Wognum van het West-Fries Verband,
achtereenvolgens in de jaren 1925 (1ste, 2de en 3de prijs);
1930 (2de prijs); 1931 (3de prijs), 1932 (1ste en 2de prijs)
en 1935 (3de prijs).
