Boeren in het bos
HERINNERINGEN VAN
LIESBETH EN RINEKE DE GRAAF
De familie De Graaf woonde in de boerderij van
't Oude Hof. Liesbeth en Rineke halen herinneringen op.
'Onze ouders kwamen als jonggehuwden in mei 1949 op
de boerderij van 't Oude Hof te wonen. Zij huurden deze
van de heer Jacob van Reenen', vertellen Liesbeth en
Rineke. Het hoofdgebouw was door Van Reenen sinds
15 juli 1946 verhuurd aan de Volkshogeschool (VHS). In
mei 1952 verkocht Van Reenen 't Oude Hof aan de ge
meente Bergen, die toen verhuurder werd. Vanaf 1954
zat ook de Zwarte Schuur in de huurovereenkomst van
de VHS.
Op de boerderij werden vier kinderen geboren, Liesbeth
(1950), Rineke (1954), Jan (1958) en Henk (1960). Het
gezin De Graaf heeft hier gewoond tot mei 1964.
Medehuurders
'De boerderij werd niet in zijn geheel aan onze ouders
verhuurd. Aan de kant van de gracht (de zuidzijde) werd
namelijk een woongedeelte met eigen entree verhuurd
aan twee vrouwen. Er werd gefluisterd dat zij niet van
geheel onbesproken gedrag waren en dat zij wel eens
herenvisite ontvingen.' En inderdaad, soms klopten er
wel eens heren per abuis aan bij de voordeur van de
boerderij aan de westzijde. De vrouwen hadden een
grote hond, die vaak op de driesprong lag te slapen.
'Als klein kind durfde je die niet te aaien, want in de
ogen van een kind was hij zo groot, dat je er liever met
een grote boog omheen liep.' In 1959 verlieten de twee
vrouwen de zuidkamers van de boerderij en werden
deze door de gemeente Bergen in huur afgestaan aan
de VHS, 'mits de VHS de kamers zélf opknapte'.
Het woongedeelte
De voordeur had een onder- en een bovendeel. Mak
kelijk bij warm weer, dan kon het bovengedeelte open
om te luchten. In de gang had vader De Graaf twee
haken aan het plafond geschroefd. Daar kon bij slecht
weer een schommel, of een rekstok of twee ringen aan
hangen. Om de keuken in te gaan, moest je twee tree
tjes op. Evenzo bij de woonkamer, waar een inloopkast
was, die heel vroeger een bedstede was geweest. Via de
woonkamer kwam je bij de ouder-slaapkamer en vervol
gens in de kinderslaapkamer. Woonkamer en slaapka
mers hadden zicht op de Zwarte Schuur. 'Vanuit ons bed
konden we de eekhoorns in de lindeboom van de ene
naar de andere tak zien springen. En we konden de zon
zien ondergaan.'
Heden ten dage is aan de westzijde van de boerde
rij nog altijd een deel van het originele vensterglas
bewaard gebleven. Glas met oneffenheden, verdikte
glazen spikkeltjes erin, waardoor een rechte lijn 'zomaar'
een bochtje kreeg als je erdoorheen keek. Ook kun je
bij de oude woonkeuken nog de dichtgemetselde gaten
zien op de plaats waar vroeger, toen 't Oude Hof nog als
jachthuis werd gebruikt, het hondenverblijf was.
De stal en de boenstraat waren geplaveid met boeren-
geeltjes. Regelmatig werd er door vader De Graaf uit
het zandhok, dat buiten tegen de achterkant van de stal
muur stond, zand overheen gestrooid. Verder maakte hij
elk jaar met de teerkwast de onderkant van de buiten
muren van de boerderij zwart en in de paardenstal stond
een grote bak met witkalk voor het witten van de muren.
'Die stal noemden we wel paardenstal, maar hij deed als
zodanig geen dienst meer. In onze jeugd hingen er nog
wel de originele paardenruiven.' Bij moeders bloemen
tuintje bij de voordeur bloeiden grote papavers, dahlia's
en lupines.
Tussen de stal en het koetshuis was een trap naar boven,
naar een zolderkamertje met gammele planken. Daar
stond een Keulse pot gevuld met blokken Sunlightzeep,
die moeder had gehamsterd. Ook lagen daar appels
te drogen. Om gedroogde appels te halen, moest je
op handen en knieën dat zoldertje op. Je mocht er niet
gaan staan; daarvoor was de zoldervloer te gevaarlijk.
Moeder De Graaf kookte de wekelijkse witte was op in
een grote ketel, op het driepits oliestel. Bij het naar bed
gaan werd het oliestel uitgeblazen en ging er een dikke
jas over de wasketel. Zo bleef de was gedurende de
nacht goed warm weken tot de volgende ochtend.
De wc stond buiten: een hokje van drie stenen muurtjes
met een dakje en een houten deur. Tot ergernis van
moeder De Graaf maakten wandelaars er soms gebruik
van. (Noot: nadat de boerderij in 1964 door de VHS in
gebruik was genomen en verbouwd, is deze buiten-wc
toch nog heel lang blijven staan als een monumentje
van vroeger tijden. Pas sinds enige jaren is het bouwsel
verwijderd.) De koetsdeuren aan de grachtkant zijn na
de verhuizing ook verwijderd; de muur werd toen dicht
gemetseld.
34
HISTORISCHE VERENIGING BERGEN NH, THEMANUMMER 12, SEPTEMBER 2015
