Klompen en geeltjes in de oude stal. Foto: Yvon Bos Eyssen
Een dag boeren
Omdat je eigen baas bent, kun je als boer de dag zelf
indelen. Jan en Lia beschrijven hoe hun dag eruit ziet. Ze
staan niet voor dag en dauw op, want ze zijn avondmen
sen. De koeien worden dan ook 's zomers 's morgens na
7 uur gemolken - in de winter kan dat een uurtje later zijn -
en 's avonds na 19 uur.
Als ze om 7 uur zijn opgestaan, nemen ze eerst een licht
ontbijt. Daarna gaan zij naar de stal en laten de mest
afvoeren. Dat gebeurt automatisch, door een kettingsys
teem. Vervolgens het stalwerk: 'de bedden worden opge
schud' met schoon stro, de voerbakken worden schoon
gemaakt, er wordt krachtvoer in de voergoot gestrooid.
Dan maken ze de spenen van de koeien schoon, voordat
de koe wordt aangesloten aan de machine. De filter in het
melkbuizensysteem wordt vervangen door een nieuwe en
met vier melkstellen wordt de afgetapte melk via de bui
zen in een tank gepompt.
Dit ritueel duurt ongeveer twee uur; daarna gaan zij verder
ontbijten. Dan beginnen Jan en Lia aan hun 'dagtaak' (de
taak voor die dag) en die is afhankelijk van het seizoen. Zo
gaan zij straks - het is winter wanneer wij dit gesprek voe
ren - de koeien scheren die allemaal op stal staan. Dat is
nodig omdat het haar in de herfst is gegroeid. Jan: 'Als wij
ergens naar binnen gaan doen wij toch ook onze jas uit!'
Het is tegen het zweten en voor de hygiëne: het witte haar
is erg stug en daardoor een fijne plek voor luizen, schurft
en schimmels. Door het scheren krijgen die geen kans en
kan de koe zichzelf beter schoonhouden.
Andere dagtaken in de winter zijn: kijken of de greppels
niet verstopt zijn, staat het 'potje' in de dam wel open? In
de lente worden alle afrasteringen nagekeken. 's Zomers:
maaien, kunstmest strooien, hooien en het terrein rond de
camping onderhouden. De sloten worden schoongemaakt,
want elke boer is aan het Waterschap (nu Hoogheemraad
schap) verplicht om dat te doen en het wordt regelmatig
gecontroleerd (de 'schouw'). Als kleine boer heeft Jan wei
nig machines, daarom laat hij het maaien en hooien over
aan een loonbedrijf.
Na de dagtaak is het rond 19 uur tijd voor de tweede
melkronde, waarbij de hele procedure van de ochtend
wordt herhaald. 's Winters krijgen de koeien na het melken
's avonds ruwvoer (gras uit folie).
Met al dit werk, dat elke dag terugkomt en moet door
gaan, is een boer niet snel ziek. Maar er kan altijd wat ge
beuren. Een tijd geleden was Jan vervelend gevallen. Maar
elke boer is lid van de Agrarische Bedrijfsverzorging (A.B.).
Na een telefoontje wordt het bedrijf snel overgenomen
door een vervangende kracht. Daarom moet een boer al
tijd aanwijzingen noteren (bijvoorbeeld over medicijnen),
staat er verplicht in de stal informatie op een bord en/of
heeft een koe een band om zijn poot al er iets met haar is.
Het is bijzonder dat Jan en Lia - ondanks de modernisering
van het bedrijf - op de boerderij de sfeer van vroeger we
ten te behouden. Tijdens een excursie hebben veel leden
van de HVB dat met eigen ogen kunnen zien.
Dansen en boeren
Jan en Lia komen beiden van 't land. Lia woonde als
kind in 't Veld, waar haar ouders een 'grof landbouw
bedrijf' hadden, met kool, uien en aardappelen. Hoe
kregen Jan en Lia verkering? Als tiener-twintiger ging
Jan graag naar live muziek ergens in Noord Holland.
Er waren veel goede bands in die tijd die in dancings
optraden zoals Brainbox. De Golden Earrings heeft
hij nog gezien in de dancing Palermo. Dan vertrok hij
op zijn Honda met zijn wapperde lange haren. Men
vond dat hij op Ringo Star van The Beatles leek. Later
reed hij mee met een vriend die zijn rijbewijs had. Dan
reden ze naar discotheek Bleeker in Heerhugowaard
Noord. Op een dag had Jan een afspraak met Janny
de Boer, maar haar zus Lia kwam alleen opdagen.
Lia had belangstelling voor het boerenbedrijf en was
volhardend in haar liefde voor Jan. In 1978 zijn zij
getrouwd. Lia vertelt dat zij veel interesses delen, zo
als hun belangstelling voor het buitenleven, planten,
cultuur en historie. Beiden vinden het belangrijk om
dingen te behouden met niet te veel kosten. Een re
den waarom ze de boerderij nog in volle oude glorie
bewonen.
29
INTERVIEW MET JAN EN LIA ZWAKMAN
