De eerste Z(S)wakmannen
M- r
7fe*»M"f-, -
BOEREN AAN HET WIERTDIJKJE
De familie Zwakman boert in Bergen aan het Wiertdijkje al sinds eind
18de eeuw. Hoe kwam de familie in Bergen, en aan de boerderij aan
het Wiertdijkje?
-v
i
- &c";
Jgi a:f t <7^ -
0
7:
7'7<^r
"77 nor»*-*.
'■«■■Jy ,""Jl*- $77771"*'
>C,
W v^üs.
is c
15
Vanaf 1718 komen er Zwakmannen voor in de Bergense
doop-, trouw- en begraafboeken, waaruit blijkt dat de fa
milie vanaf die tijd hun woonplaats op Westdorp in Bergen
hadden. Maar de tot nu toe oudst gevonden voorouder
is ene Jan Swakman, wonende in de Zijpe en overleden in
Groet op 25 juni 1725. Dat is gebleken uit een genealogie
van het geslacht Z(S)wakman, opgesteld in 1997. Uit het
huwelijk van die Jan Swakman met een (nog) onbekende
vrouw werd omstreeks 1690 hun zoon Claas geboren.
Claas Zwakman was degene die de familie naar Bergen
bracht: hij wordt als schepen genoemd in transportakten
van het oud-rechterlijk archief van Bergen. Uit zijn huwelijk
met Guurtje Dirks werden vier kinderen geboren. Claas
overleed op 18 mei 1739 op Westdorp in Bergen.
Bouwheer van de boerderij
De oudste zoon uit het huwelijk van Claas en Guurtje was
Jan Zwakman, die omstreeks 1717 op Westdorp werd ge
boren. Zijn eerste en tweede huwelijk eindigden kinderloos
en voortijdig door het overlijden van beide echtgenotes.
Maar uit zijn derde huwelijk - met Jannetje Marling -
werden maar liefst acht kinderen geboren. Net als zijn
vader Claas had ook Jan Zwakman een functie in het
Bergens dorpsbestuur. Hij bracht het zelfs tot burgemees
ter (een soort wethouder).
Deze familie Zwakman was de pachter van een boerderijtje
met landerijen, dat zo'n 100 meter oostwaarts van de hui
dige 'boerderij Zwakman' heeft gestaan. Het geheel be
hoorde eertijds toe aan Frederik Ramp, eigenaar en bewo
ner van het huis Rampenbosch. Na zijn overlijden in 1713
kwam het in bezit van Johan Baert, omdat deze boerderij
met landerijen als onderpand had gediend voor een geld
lening van Baert aan Ramp. Johan Baert was net als Claas
Zwakman afkomstig uit de Zijpe.
Toen er omstreeks 1772 brand uitbrak in het boerderijtje,
zag de toenmalige eigenaar Gerrit du Tour - die het boer
derijtje door vererving had verworven - er geen heil om
het te herbouwen. Kort na de brand verkocht hij de restan
ten van de boerderij met omliggende landerijen aan Wig-
bold Adriaan van Nassau. Maar die liet deze bezittingen
op 20 mei 1779 in het openbaar veilen. Koper werd oud
burgemeester Jan Zwakman, die voor ƒ2.540 eigenaar
werd van een hofsteede off leedig Erv, met het daer annexe
stuk weidland, met nog een aantal landerijen genaamd
de Bosweid, de Hoogeweid, Akkerland en Duinweid. De
betreffende akte van aankoop werd op 2 juli 1779 opge
maakt ten overstaan van schout en schepenen van Bergen.
Jan Zwakman had al eerder onroerend goed gekocht; tus
sen 1757 en 1772 kocht hij verschillende keren akker- en
weiland. Jan stond er dus goed voor toen hij met de koop
in 1779 de basis legde voor de huidige Zwakmanboerderij
aan het Wiertdijkje 5. Triest genoeg heeft hij zelf de bouw
%x
/Wl?-r '-g
V--
s,
/j ft-
t
l y
V ït.t_
J. Vi. flbLn-'J,Ltj
'71 i' i», t-ffr. L- JiétJ X ''-'C C>d L„ fl fl&è,
'ti-cv 4^1 Ctti,. n
t „1/1 daft t r 'c
ffavjot, du
i 6c 7
7f*-L d" 4 7^f
t' w/ Ut
ic. dffjfc fff) M/ s' K-'h
''■•m-j: ij - 4
H4L A £4^
,„'J0
1 )JW'XV
Jus&ni fc, 'Jfd/jL, 6
3 fcjf r-7
/ï/nc/yj ftj i
JSA.0
V
Eerste pagina van de koopacte van 2 juli 1779. Bron: Oud-rechterlijk
archief Bergen 1580-1816, inv.nr. 2177
