BERGEN
ORDONNANTIE
P L A C A A
HOFSTEDE
HOFSTEDE
elkaar opzoeken. Met een 'sijsjeslijmer' wordt een sloom iemand
aangeduid. 'Een goede slag slaan' is ontleend aan een grote
vangst met één slag van het slagnet.
Omdat Bergen een Heerlijkheid was, beschikte de Heer over
heerlijke rechten. Die privileges bestonden voorheen onder
andere uit het alleenrecht op de jacht en visserij, dat eventueel
weer verpacht kon worden.
Op 5 september 1641 wordt Anthonis Studler van Zurk de
nieuwe Heer van Bergen. Op de kaart van Blaeu, in zijn op
dracht gemaakt en in 1662 in druk uitgegeven, is in het duinge
bied, 'de wildernis', zoals dat in die tijd werd genoemd, wel een
aantal jagers met jachthonden -al dan niet te paard- te zien en
wat herten en konijnen, maar een aanwijzing over een eventueel
aanwezige vinkenbaan waar dan ook in het dorp ontbreekt.
Op de plaats van de huidige Vinkenkrocht is op die kaart een
weg aangegeven in het verlengde van wat nu de Komlaan heet,
met de naam Den Ouden Burger Doot Wegh, met westelijk
daaraan een huisje. Voorts een dwarsweg naar de Breelaan met
daaraan eveneens een huisje. Gezien de situering kan geen van
beide huisjes het vinkenhuisje zijn, zoals dat later op kaarten
is verschenen. Uit het verslag van de uiteindelijke intocht van
Studler van Zurk met zijn echtgenote Susanna Thibout op 27
oktober 1660, werd het belangrijke 'Privilege' voorgelezen
waarvan artikel 5 o.a. als volgt luidde: '...dat het onse voorseide
Ingeseetenen ende Buren vrij sal staen met het slagnet ende de
lange lijn in het vlacke te leggen op plevier, kievit, poelsnep ende
spreeuw, mits dat zij op hondert roeden na niet en zullen comen
aen onse vogelkoijen...'Hier wordt in de Berger historische
geschriften het slagnet als jachtattribuut genoemd.
NOTITIE
HUISMANS-WONINGEN,
WEID-, ZAAD- en BOSCHLANDEN,
In een citaat over de vinkenbanen uit het boek van N. Chamel
(1743) werd aangedrongen op betere wettelijke bescherming
van onze zangvogels: 'Er is geen enkele steekhoudende reden
om nog langer de eerste de beste botte bruut tegen schamele
zilverlingen de macht te verleenen, ongestraft zijn rooverijen
te begaan en de schepselen die het meest tot onze werkelijke
levensvreugde bijdragen, over te leveren in zijn meedoogenlooze
hand.'
Om de jachtrechten van de grootgrondbezitters te reguleren
stelde stadhouder Willem V, opperhoutvester en jagermeester-
generaal van Holland en Westfriesland op 24 juli 1767 een
Placaat en Ordonnantie op. Hierin wordt ook het vangen
van vogels met netten genoemd. Opvallend is hierbij, dat uit
artikel 51 de liefde blijkt voor de meesterzanger onder de
vogels, de nachtegaal:'Het vangen/koopen of verkoopen van
nagtegaelen en het stooren van derzelver nesten of eyeren/ werd
in de geheele houtvesterye absolutelijk verboden op eene boete
van honderd guldens op ieder gevangen vogel of ieder gestoort
nest of ey.
Een jaar nadat Joachim Ernst baron Mulert tot de Leemcule
door vererving in 1797 de heerlijke rechten over Bergen ver
kreeg, heerste de Bataafse Republiek en trad een nieuwe grond
wet in werking. De heerlijkheidsrechten, dus ook het jachtrecht,
werden daarbij vervallen verklaard. Toen de baron zijn heerlijke
rechten met al hetgeen daar onderdeel van was in1814 aan zijn
zoon Jacob Adriaan schonk, werden de heerlijkheidsrechten,
dus ook het jachtrecht, in ere hersteld op grond van weer een
nieuwe grondwet, door het uitroepen van het Koninkrijk der
Nederlanden. In hoeverre deze baron in de korte spanne tijds
HOUTVESTERYE en de JAGT
HOLLAND en WESTVRIESLAND.
3
Titelblad ordonnantie op de houtvesterij en de jacht in Holland en West-Friesland
Van de Voormalige Hooge en Vrije Heerlijkheid
Met de daarbij en aan behoor ende Goederen
Beftaande, onder anderen in de
Genaamd: Het HUIS TE BERGEN,
De
MA A SHAMMER HO F,
Voorts Onderfcheidene
Gelegen onder BERGEN, SCHOORLHARING-
CARSPEL en in de EGMONDER-MEER.
Van al het welk de OPENBARE VEILING zal plaats hebben op
Dingsdag den 12 September 1815 en volgende Dagenen de
Af flag op Dingsdag den 26 van dezelfde Maandbeiden
des Voormiddags ten 10 en des Namiddags ten 4 Ure
ten Huize van G P. BLOMKastelein in het Stads
Logement in de Langeflraat te ALKMAAR.
Cc
Je Alkmaar bij HERMANUS COSTERStadsDrukkfa
op den Voordam.
v3 1
Titelblad veilingcatalogus van de voormalige heerlijkheid Bergen in 1815
O P D E
I N
1 N 'sGRAVENHAGE,
By Ifaac Scheltus j ordinaris Drukker van /VN)
HOOGHEID.
