Een verborgen schat in Het Sterkenhuis
Het museumarchief
Zoals men weet is Bergens Museum
één van de vele geesteskinderen van
Marie van Reenen-Völter. Zij heeft
het museum vanaf de oprichting in
1903 verzorgd en gekoesterd, eerst
op de zolder van het (toen nieuwe)
raadhuis, daarna vanaf 1915 in het
gerenoveerde Sterkenhuis. Na haar
overlijden in 1925 werd het beheer in
handen gelegd van een officiële mu
seumcommissie, waarvan de leden
werden benoemd door de gemeen
teraad. Die museumcommissie legde
daarover ieder jaar verantwoording
af in de vorm van een jaarverslag.
Het is een lange reeks geworden,
die zich laat lezen als een boeiende
museumkroniek. Ook de notulen
van de vergaderingen, of het logboek
dat Mary Taets van Amerongen-van
Reenen tijdens de Tweede Wereld
oorlog bijhield, zijn bijzonder infor
matief. Maar er is méér. De bezoe-
kersregisters bijvoorbeeld, waaruit 'Mevrouw van Reenen' ontvangt een schenking van 'mr. Hitchcock'. Bergen, 10 mei 2010. Foto F.D. Zeiler.
blijkt dat het initiatief tot inrichting
van een regionaal-historisch mu
seum belangstellenden van heinde en verre trok, onder wie
de directeur van het Rijksmuseum en twee onderwijzers
vrouwen uit IJsland. En niet te vergeten: de perfect bijge
houden registraties van aankopen en schenkingen. Daaruit
hebben we het gegeven kunnen opdiepen, dat de in Egmond
wonende schilder George Hitchcock een aantal voorwer
pen aan het museum heeft geschonken - waarschijnlijk
mede omdat hij Marie persoonlijk goed kende. Een paar
jaar geleden hebben we bij een opening die schenking nog
eens nagespeeld. Harry de Raad kwam op als de besnorde
'American artist', terwijl Valti Wiebenga-van Reenen in de
huid van haar overgrootmoeder kroop. Welk museum is in
staat op een dergelijke wijze zijn eigen geschiedenis in beeld
te brengen?
Bert Veer, destijds lid van de museumcommissie, heeft het
oud-archief van het museum in 1980 geïnventariseerd. Op
grond daarvan hebben beide auteurs over de museumhis
torie kunnen publiceren, en beiden hebben het gevoel dat
er nog heel wat meer verteld zou kunnen worden. Over de
herkomst van een groot aantal andere museumstukken, over
de thema-tentoonstellingen die sinds 1974 zijn gehouden,
over de conciërges, de fameuze Spruit of zijn opvolger
Van 't Sant, die beiden naast het museum woonden in het
huisje dat nu al jaren door Nico Ris in stand wordt gehou
den, in een rijtje woningen, dat samen met de museumtuin
één van de meest gefotografeerde plekjes van Bergen vormt.
Ook sommige commissieleden zouden aan de hand van hun
activiteiten weer eens over het voetlicht kunnen worden
gebracht, zoals Rein Valkhoff of Kees Pascha. Kortom, het
wordt tijd dat deze verborgen museumschat aan de wereld
wordt getoond. Die kans is er binnenkort. De museum
commissie is immers drie jaar geleden opgeheven omdat
de beheersactiviteit is overgedragen aan Museum Kranen-
burgh. Als gemeentelijk advies- en beheersorgaan viel de
commissie onder het openbaar bestuur en de daarvoor
geldende wetten. De Archiefwet 1995 schrijft voor, dat ook
de papieren nalatenschap van zo'n 'aangehangen' orgaan
moet worden overgebracht naar een openbare archiefbe
waarplaats. Nu ook het bestand van de laatste decennia is
geordend en beschreven, kan deze overbrenging onder
verantwoordelijkheid van de directie van Kranenburgh
daadwerkelijkworden gerealiseerd. In het Regionaal
Archief te Alkmaar kan men dus eerdaags vrijuit putten uit
deze bijzondere bron voor de Bergense cultuurgeschiedenis.
De genoemde publicaties zijn:
- F.D. Zeiler, Het Sterkenhuis in Bergen. De geschiedenis
van een tachtig jaar jong museum.
Tijdschrift Holland 16 (1984), pp. 43-55
- P. Jongejans, S. Steenis-Blokker en M. Bus, Alleen wat
Bergsch is wordt hier verzameld - 100 jaar geschiedenis
van Gemeentemuseum Het Sterkenhuis. Bergen 2003
31
NEL JONGEJANS
FRITS DAVID ZEILER
