In 1564 wordt de Steesloot, nu de Laat, toen een waterloop
'de Lede' geheten, doorgetrokken tot de ringvaart rond
de Bergermeer, als uitwatering van het nieuwe land op de
Schermerboezem (KvA). De doorspoeling van de Alkmaarse
stadsgrachten wordt zo verbeterd en de markten van de stad
blijven via het water goed bereikbaar voor de inwoners van
Egmond en Bergen. Karrers en slechters legden de dijken aan
met behulp van molborden.
In augustus 1565 doet landvoogdes Margaretha van Parma
uitspraak in een geschil tussen de procureur-generaal van
koning Filips II en de heren van Egmond en Bergen over de
eigendom van en jurisdictie in de Egmonder- en Bergermeer.
Op Sint Matthijs (24 februari 1565) wordt de ringdijk geslo
ten; in mei draaien de watermolens. Ook is met de uitgifte
van de gronden begonnen. Echter, op 1 november 1570 staan
de Berger- en Egmondermeer door de Allerheiligenvloed
weer vol water. Pas in 1578 worden de meren weer droogge
maakt door molen De Viaan en de Dikke Molen.
indeling: Utrecht, aartsbisdom voor de Noordelijke Neder
landen, Mechelen voor Vlaanderen. Margaretha van Parma
(1522 -1586), Filips halfzuster, wordt landvoogdes. Margare-
tha trouwt Ottavio Farnese, kleinzoon van paus Paulus III.
De koning en de roomse kerk krijgen door deze maatregelen
meer greep op de Lage Landen. De 'Grote Meesteren' zien
hun invloed en macht daarmee afkalven.
De drooglegging van de Bergermeer
Hendricks belangrijkste bijdrage aan onze omgeving is
de drooglegging van de Bergermeer in samenwerking met
Lamoraal, graaf van Egmond, die de aangrenzende Egmon-
dermeer drooglegt op basis van plannen uit 1555. Zij vragen
niemand toestemming en beroepen zich op hun heerlijke
rechten over het gebied: de Egmondermeer, 587 hectaren, de
Bergermeer 636 hectaren. Wellicht was men van plan om met
de opbrengst van deze droogmakerijen de opstand te finan
cieren. In 1563 sluiten Hendrick en Lamoraal daarvoor een
akkoord met het stadsbestuur van Alkmaar op voorwaarde
dat de rechten van de stad bij de bedijking in stand blijven.
Citaat uit de Kroniek van Alkmaar (KvA) van november
1563: '...besloot de vroedschap haar aanbod aan de heren van
Egmond en Brederode te handhaven, namelijk om op stads
kosten een vaart te maken tussen de stad en de Bergermeer
en daaren-boven 180 pond Vlaams te schenken, mits de oude
vaart zou blijven bestaan en ieders jurisdictie en limieten
onverlet zouden blijven.'
Hendrick, leider van de Opstand in de Lage Landen
De Kroniek van Alkmaar van 1 september 1565 schrijft:
kwam de heer Van Brederode met zijn vrouw en twee
zusters en vergezeld van de prins van Oranje in de stad,
ondanks het verbod van de gouvernante (Margaretha) om
hen te huisvesten. Zij logeerden In Coelen bij de kerk en de
volgende dag bezochten zij juffr. Wilhelmina van Sonnevelt
op haar ziekbed. Hem werd een request aangeboden om de
kerk der Minderbroeders aan de 'ketterse' burgers te geven,
waarop hij antwoordde daartoe niet bevoegd te zijn.' Op
3 september 1565 '...vertrok de heer Van Brederode met
zijn familie uit de stad en zodra hij weg was hebben enige
lieden in de kerk der Minderbroeder alles aan stukken gesla
gen, waarop de broeders over de muur en zwemmend door
BERGENSE KRONIEK, NOVEMBER 2014
Maarten Luther
getekend door H.F. Helmolt
Karrers en slechters legden de dijken aan met behulp van molborden. Kaart
ARA, Hingman 2486, atelier Jan van Scorel: plan tot bedijking van de Zijpe, 1552
Bron: pag. 125 't Oge, Henk Schoorl, 1979
GRONINGEN
DRENTHE
GRAAFSCHAP
2UTPHEN
HERTOGDOM
V GELRE
HERTOGDOM
BRABANT
GRAAFSCHAP
VLAANDEREN
HERTOGDOM
LIMBURG
gra^fschapV
ARTESIË
:jgraafschap.-
HENEGOUWEN /UI
HERTOGDOM
LUXEMBURG
FRIESLANDs"
ESLANC
De ZEVENTIEN VERENIGDE
NEDERLANDEN
order Karei V en Filips II GRAAFJCFlAP
HOL li
grcnien van 1559
O hoofdstad utrec
GRAAFSCHAP^
ZEELAND? F
MARKGRAAFSCHAP \J*j
ANTWERPEN -
GRAAFSCHAP
grens tussen Frankrijk NAMEN
cn hel Heilige Roomse Rijk
Bron: www.wazamar.org
