Van de overige zes tekeningen, die we van Het Hof vanuit
het noordoosten kennen, zijn de proporties dermate uit hun
verband gerukt dat ze als topografisch onbetrouwbaar moeten
worden beschouwd. Op sommige ervan lijkt het middendeel
van het linker bouwhuis wel een soort donjon, op andere is de
haakse aanbouw verhoudingsgewijs veel te groot uitgevallen.
Enkele hebben als datering 1724, maar die lijkt eenvoudig te zijn
ontleend aan het jaartal van de pendanttekeningen vanuit het
noordwesten. Een fraai uitgevoerde versie in de collectie van het
Regionaal Archief, met een spelevarend gezelschap in de vijver,
is wel erg ver van de werkelijkheid afgedwaald. Hier schijnt de
zon namelijk vanuit het noorden! Verder is de hoek tussen de
(later zo genoemde) Karpervijver en de vijver tussen het ooste
lijke en het middeneiland weggewerkt achter de recht doorlo
pende, golvend geknipte haag. Het lijkt op die manier alsof de
houten brug over de zijvijver in het verlengde van de toegangs-
brug ligt, in plaats van er haaks op te staan. En die hoofdbrug
bestaat dan weer uit twee midden in het water staande gemetsel
de bogen, met elkaar en met de walkanten verbonden door een
houten plankier. Dat is een technisch wel erg onwaarschijnlijke
constructie.
Als voorlopige conclusie over de bouwgeschiedenis kunnen
we, met de besproken tekeningen in de hand, het volgende
zeggen. Omstreeks 1680 zagen de gebouwen er nog min of
meer hetzelfde uit als in 1652. Daarna - wellicht na de dood
van Anthonis jr. en het overnemen van het huis door de tweede
zoon Adriaen - is er vooral aan het rechter bouwhuis het nodige
veranderd. Het middendeel daarvan is geheel verbouwd en uit
gebreid tot een rechthoekig, classicistisch huis met een tweede
en een halve derde verdieping onder een omlopend schilddak.
De op 1727 gedateerde tekeningen van Pronk geven hierover
helaas geen uitsluitsel, doordat het geboomte de bebouwing
grotendeels aan het zicht onttrekt. Later is ook het middendeel
van het linker bouwhuis van een nieuwe, hogere kap voorzien
en ingericht met twee haardsteden in plaats van één. Aan het
dwars daarop staande dienstgebouw is wel iets vertimmerd,
maar qua vorm en volume is het min of meer hetzelfde geble
ven. En tenslotte is de gelede brug in de loop van de 18de eeuw
vervangen door de nog altijd bestaande, 'Amsterdamse' gemet
selde brug met drie bogen.
Wat doen die kanonnen daar?
Ter weerszijden van de boogbrug naar Het Hof staat de loop
van een kanon in de grond. Op het Rondeel, waar de Kijklaan
en de Eeuwigelaan elkaar kruisen, staan er nog twee, wat forser
uitgevallen dan het eerste paar. Argeloze voorbijgangers of
enthousiaste gidsen willen nog wel eens verhalen vertellen over
de dapperen die Het Hof tegen de vijand hebben verdedigd, of
over de gevechten die op 19 september 1799 zijn geleverd in de
Sparrenlaan. De verklaring is veel simpeler: het gaat om afge
dankt schiettuig, dat in de recycling als stoeppaal is gebruikt.
Wie een willekeurige poort binnengaat, of het nu Slot Loe-
vestein is of de Dromedaris, ziet hetzelfde: martiale wachters die
voorkomen, dat binnenrijdende wagens de hoek schampen en
het metselwerk beschadigen. De tekeningen van Cornelis Pronk
uit 1727 laten aan de linkerkant al een kanonsloop zien; op die
van Crescent uit 1804 zien we ze beide. Het is verleidelijk om te
veronderstellen, dat het gaat om wat in de boedelinventaris van
Anthonis jr. uit 1692 wordt vermeld: Twee stucxkens canon met
de affuijten voor f 100. Zou zijn broer en opvolger Adriaen dus
maar hebben besloten die dingen een nieuwe functie te geven?
28
HISTORISCHE VERENIGING BERGEN NH, THEMANUMMER 11, JUNI 2014
»-V
Het Hof te Bergen met gezicht op de zijgevel en slangenmuur, ca. 1840. Tekening van jhr. D.T. Gevers van Endegeest, 1870. Collectie Regionaal Archief Alkmaar.
